Javavaren is als je het mij vraagt bijna even onmisbaar in je aquarium als water. OK, een tikje erover, maar toch, ik kan me echt geen bak zonder javavaren voorstellen. Logisch, want deze fantastisch uitziende varen is makkelijk te houden en vergt zeer weinig onderhoud.
Echt, javavaren groeit in zo goed als alle omstandigheden: veel licht, weinig licht, wel of geen CO2, javavaren groeit lustig verder. Of toch niet? Wel, als je wil scoren met een aantal imposante exemplaren, weet je toch beter min of meer waar je mee bezig bent.
Of je leest gewoon dit artikel natuurlijk, bol van de tips voor prachtig javavaren in je aquarium 😊
Wat ga je leren in dit artikel?
De soorten javavaren
Javavaren of “Microsorum pteropus” bestaat in verschillende versies die allemaal gewoon als dezelfde soort gezien worden. Het verschil? Voornamelijk de vorm van het blad. Als je het mij vraagt zijn die verschillen een bonus, want zo creëer je makkelijk afwisseling zonder dat het onderhoud van je bak er complexer op wordt.
De normale javavaren of “Microsorum pteropus” ziet er als volgt uit:

De standaard “Microsorum pteropus”. Bron: Youtube
Op de standaard javavaren heb je dan een aantal varianten of soorten:
- Microsorum Pteropus – ‘Narrow Leaves’: deze javavaren heeft – verrassing! – veel dunnere bladeren die mooi gaan krullen naarmate de plant groeit
Microsorum Pteropus Narrow. Bron: Betta Solutions
- Microsorum Pteropus – ‘Needle Leaves’ bij deze javavaren zijn de bladeren nóg dunner dan bij Narrow Leaves javavaren; zo dun zelfs dat je twee keer moet kijken om te zien dat dit wel degelijk javavaren is
Microsorum Pteropus “Needle Leaves”. Bron: BetterWeather
- Microsorum Pteropus – ‘Trident’: de “Trident javavaren” vindt een simpel blad met slechts één enkel punt niet voldoende. Hier krijgt je ineens een heel pakket, met een vorkvormig blad voor meer volume
Microsorum Pteropus “Trident”. Bron: Aquascapers
- Microsorum Pteropus – ‘Windeløv’: de naam van deze javavaren variëteit verklapt niet echt iets over hoe de plant eruit ziet. Ik kan je als ‘wist-je-datje’ wel meegeven dat deze versie genoemd is naar de stichter van Tropica, vandaar het Deense klankje. 😊 Bij deze javavaren splitsen de bladeren naar het uiteinde toe in grillig krullende vormen die er bijna als boompjes uit zien. Echt knap!
Microsorum Pteropus “Windelov”. Bron: AquaFood
Voortplanting van javavaren in het aquarium
Javavaren moet niet bevrucht worden om zich voort te planten, want het reproduceert zich door Apomixie. Apo-wat? Apomixie betekent dat javavaren zich als het ware kloont, zoals veel varenachtigen.
Hoe dat gebeurt? Vanuit de zaadjes onder de bladeren van de plant groeien nieuwe plantjes die op een gegeven moment afbreken. In de natuur vind je varenachtigen vaak in de buurt van stromend water dat op dat moment als transporteur dient en de jonge plantjes meeneemt tot ze op een plek komen waar ze zich kunnen hechten.

Voortplanting bij javavaren door apomixie. Bron: ModestFish
Javavaren: in welk aquarium past het?
Welk aquarium is ideaal voor javavaren? Om te beginnen is javavaren geen plant die je in kleine aquariums gebruikt. Mijn advies? Houd de minimum grootte voor een javavaren aquarium op 40 liter. Javavaren is wel een trage groeier, maar het wordt uiteindelijk wel een grote plant! Geef ze de ruimte die ze verdient.
Verder is javavaren een geliefde plek voor vissen en garnalen om zich te verstoppen. Naast het feit dat het een goede schuilplant is, is het ook een goede plant om te combineren met plantetende vissen.
Op hier en daar een uitzondering na, vinden de meeste vissen javavaren helemaal niet lekker. Perfect dus als je wil vermijden dat je prachtige beplante bak er opgevreten uitziet.
Hoe moet je je javavaren planten?
Javavaren is een relatief makkelijke plant. Er zijn eigenlijk maar twee dingen waar je moet op letten:
- Javavaren heeft de neiging om te rotten als je het in de bodem plant. Plant de wortelstok dus niet in de bodem!
- Je kan javavaren ook verlijmen of vasthechten met een draadje aan een stukje hardscape zoals een rotsje of drijfhout
Verder hoef je je weinig zorgen te maken. Javavaren groeit zo goed als overal in je bak en heeft wortels die zijn in quasi elk oppervlak kunnen verankeren.

Javavaren op hout. Bron: Reddit
Hoe javavaren goed doen groeien: waterwaardes en vereisten
Ik herhaal wat ik al eerder in dit artikel vermeld heb: javavaren is geen veeleisende plant. De plant groeit met een minimum aan licht, maar kan ook intens licht verdragen. Houd er dan wel rekening mee dat je javavaren sneller zal groeien.
Hetzelfde geldt eigenlijk voor CO2. Javavaren kan prima zonder CO2. Heb je al een CO2 installatie? Geen probleem, ook dan gaat je javavaren hooguit sneller groeien. Ook aquarium plantenvoeding is in principe niet nodig (maar kan ook geen kwaad)!
Benieuwd naar de ideale waterwaardes voor javavaren? Hier zijn ze:
- Temperatuur: 20 – 28 °C
- Lichtintensiteit: normaal
- Ph: 6 – 8
- CO2: Weinig
Hoe javavaren kweken
Wil je javavaren stekken of kweken? Strak plan, want het is écht niet moeilijk! Zo ga je te werk om javavaren te kweken:
- Snijd de wortelstok in twee of meer stukken van minstens ongeveer 4 gezonde bladeren
- Herplant die en laat de natuur haar werk doen
Is je javavaren al geplant in je bak en kun je hem niet zomaar opbreken? Laat die dan groeien tot er “adventiefplantjes” aan de oude bladeren zitten. (Jawel, die van de apomixie waar ik het eerder over had.) Deze miniatuurversies van je javavaren kan je verwijderen en herplanten.
Klaar! 😊
Bruine plekken & tippen bij javavaren :(
Soms krijgt javavaren bruine plekken of doorzichtige tippen. Is dat een reden tot paniek?
Nee, niet echt. Bruine plekken ga je bij oude bladeren altijd wel krijgen. Doorzichtige tippen krijg je vaak als er weinig CO2 is, je zou dan meer CO2 kunnen toevoegen maar de kans is klein dat het dan nog niet verdwijnt omdat je héél veel CO2 moet toevoegen voordat het probleem weg is. En dat kan gevaarlijk zijn voor je vissen.
Mijn advies: zie dat je javavaren gewoon in de juiste waterwaardes zit en regelmatig gesnoeid wordt. Ook regelmatig water verversen en vuil tussen de bladeren afhevelen vindt deze plant zeer leuk!

Een doorzichtige punt bij javavaren. Bron: Fishlore
Conclusie
Javavaren is terecht een geliefde aquariumplant, want je haalt er een mooie én makkelijke plant mee in huis die bovendien perfect combineert met andere planten en vissen of garnalen. Ik zou zeggen… waar wacht je nog op?
john says
De javavaren heeft op zich toch niet echt veel co2 nodig??? dit itt bijvoorbeeld een echinodorus?? graag reactie. Groetjes John
Gilles says
Hoi John
Javavaren kan inderdaad prima zonder CO2, maar je moet het in zijn geheel zien. Als je sterke verlichting hebt, dan zal je javavaren sterker groeien en meer nood hebben aan voedingsstoffen. Daardoor ben je eigenlijk verplicht om CO2 toe te voegen voor je javavaren alsook voor je andere planten, anders verkommeren ze door een voedingstekort met algen tot gevolg. Sommige Echinodorus-soorten zijn veeleisender qua voeding, maar er zijn er ook voldoende die prima in een non-co2 bak kunnen leven.
Lifen says
Is het nuttig om javavaren op een stuk kienhout te binden? Het is in ieder geval zeer mooi.
Gilles says
Je kunt javavaren inderdaad vast binden aan hout waarna het zich gaat vastwortelen. Daarvoor kun je bv wat katoengaren gebruiken en als je merkt dat het plantje goed vastzit, kun je het katoengaren verwijderen.
Tjerk says
Heel erg mooi. Ik ga het zelf ook proberen in de nabije toekomst
Luuk says
Ik heb inmiddels ook al anderhalf jaar een jaravaren op kienhout. Ik heb nog nooit adventiefplanten gehad, mag ik deze ooit nog verwachten in mijn zwak verlichte bak? (0,28watt/liter).
Gilles says
Hallo Luuk, die adventiefplantjes komen sneller voor bij veel CO2 en meer licht.
Etienne says
ik heb ook een grote tros javavaren op kienhout staan,ja is wel prachtig hoor en ik heb een school diamandzalmen zitten (Moenkhausia Pittieri)en die leggen regelmatig eieren in die varen zo dat ik al verschillende jongen rond zwemmen heb.maar ik moet wel wekelijks met de darm daar eens goed in woelen om het vuil er uit te krijgen er kruipt wat vuil in die tros.maar anders zeer prachtig.
[IMG]http://i1267.photobucket.com/albums/jj557/Etiennevandenbosch12345/DSCN0738.jpg[/IMG].dit is die javaren tros
gr Etienne.
Jens says
Hallo,
ik heb enkele javavarens in mijn aquarium, maar ze groeien bijna niet(ik gebruik vloeibaar plantenvoedsel en voedingstabletten)
Is dit normaal?
Jens says
Hallo,
ondertussen beginnen ze eindelijk te groeien, maar op de oudere bladeren komen er rotte plekken.
Is dit normaal of doe ik iets verkeerd?
Jens
Jos says
Javavaren blijft voor mij een probleem. Weinig of veel licht, nu met een degelijke co2 installatie en vloeibare voeding….Meestal duurt het niet lang.
Ik heb weer een nieuw bosje gekocht en ik ga het weer proberen.
Hopen op mooi resultaat!
Gilles says
Dag Jos
Wat is dan het probleem precies met je javavarens? In principe zijn het weinig eisende planten …
Groeten
Gilles
Jos says
Ik heb sinds kort een goed co2-installatie geplaatst. Mijn andere planten, oa. Anubias, doen het hierdoor geweldig goed. Ze lijken qua groei te “exploderen”. Prachtig om te zien. Nu hopen dat de javavarens het ook goed gaan doen. Zie mijn vorige reactie……..
Jos says
Dag Gilles,
De bladeren sterven af, er vallen gaten in en de plant vangt heel snel algen.
Vaak maar in een tijd van een paar weken. Altijd heel jammer, en echt, ik weet het niet.
Heb je een idee?
Glenn says
Hey Jos,
Gebruik je soms ook nog “vloeibare co2”. Uit mijn ervaring kunnen javavarens dit echt niet goed verdragen en sterven ze uiteindelijk volledig af. Toen ik stopte met easy carbo zag ik dat ze terug mooi begonnen te groeien. Ook had dit effect op mijn hygrophillas en drijfplanten. Deze konden er ook niet tegen blijkbaar.
Groetjes
Glenn
Ger says
Dag Gilles,Ik wil je bedanken voor al deze info , het verfrist onze kennis weer eens ,goed om alles weer eens onder ogen te zien vooral de uitleg betreffende die algenproblemen.M.vr.gr. Ger.
Jan Alleman says
Had wat last van zwarte puntjes alg en het groeide niet goed.
Gestart met CO2 in een 45 liter bak.
BioCo2 en easycarbo, het is niet te houden, er is nauwelijks zicht op mijn 5 visjes. Heb er flink wat garnaaltjes bij die keurig de boel alg vrij houden.
Ben nu een 120 liter bak aan het opstarten, heb een flinke stek er in.
Nu een week verder, waterpest totaal verslijmd maar Javavaren doet het nog.
5u licht, CO2 en ik wacht maar af…
Gilles says
Dag Jan
Wat bedoel je met “het is niet te houden”? De planten of de algen? :-)
5u is behoorlijk kort voor de fotosynthese, ik zou niet lager dan 6u. Verder zou ik ook focussen op de lichtintensiteit (dat is vaak het grootste probleem bij CO2-tekorten) ipv lichtduur. Bv veel drijfplanten, reflectors weg, …
Groeten
Gilles
Peter says
Hallo,
Ik heb sinds 1.5 week mijn 1.20m aquarium “omgebouwd” naar een cichliden bak. Verschillende soorten Midden en Zuid Amerikaanse. (Ongeveer 3 maand oud)
Ik heb lang getwijfeld over kunstplanten maar aangezien deze erg nep lijken en prijzig heb ik toch maar voor echte gekozen.
Nu heb ik vanmiddag 2 soorten varens op hout gekocht. Java varen en één met smalle langwerpige bladeren.. (geen idee hoe deze heet) het valt me nu al op dat de puntjes glazig worden..
Ik heb verlichting van 1 tot 8 aan en daarna kleur led verlichting. (Iets rustiger en mooier licht)
Nu heb ik me vanmiddag laten vertellen dat Co2 toevoegen niet persé hoeft en dat ik elke dag iets easycarbo en Profito erin moet gooien.
Kortom Hoe denken jullie hierover? En hoe groot is de kans dat de planten mooi blijven en dat de cichliden er van af blijven?
Gilles says
Dag Peter
Voor een cichlidenbak en die paar varens zou ik geen CO2-systeem installeren, maar inderdaad werken met de Carbo. De glazige puntjes ga je wel houden (vaak zelfs met CO2-systeem).
Groeten
Gilles
Niels says
Ik ben zeker geen beginnende aquariaan, maar javavarens gaan bij mij na een tijdje dood.
De bladeren worden bruin/ zwart en de plant groeit bijna niet (meer),
Ik voeg plantenvoeding en Easycarbo toe en de plant staat niet in de grond.
Hoe kan het dat bij anderen javavarens, die geen co 2 of voeding toevoegen, het wel goed doen?
Gilles says
Hey Niels
Gebruik je niet teveel licht? Heb je sterke verlichting?
Groetjes
Gilles
Niels says
Hoi Gilles,
Nee dat valt mee. 10 uur per dag.
Ik heb onlangs nieuwe TL’s aangeschaft. Anazone Day en een special Plant lamp van Dennerle.
De javavaren was toen al weg. Met de oude lampen deed de javavaren het niet goed.