Aaaah, ik herinner mij nog het aquarium van mijn vader.
Zo’n grote bak van 200 liter met een brede lampenkap op en daarin van die dikke T8-buizen. Niet zo handig, een beetje groot, maar het was eenvoudig en werkte prima.
De planten groeiden geweldig in die bak. De Cryptocoryne’s waren lekker dik, het javavaren groeide mooi in de breedte en er waren zo goed als geen algen aanwezig. En dat zonder een CO2-systeem.
Maar weet je wat me stoorde?
Dat saaie “ziekenhuislicht”.
Het leek wel alsof die T8-lampen de mooie lichteffecten eruit “waste”, waardoor alles onnatuurlijker uitzag dan in realiteit.
Ondertussen zijn we al enkele jaren verder. T8 is al zeldzaam geworden en de oude T5 als standaard is tegenwoordig al LED bij aankoop van een nieuwe bak.
Ook ik ben overgestapt naar LED. Waarom?
Dat vertel ik je in dit artikel ;-)
De voordelen van LED-verlichting voor je aquarium
Meteen met de deur in huis dan maar? Jawel!
Bij de beslissing om over te stappen, had aquarium LED-verlichting heel wat voordelen voor mijn bak.
Hieronder een kleine greep uit de argumenten voor mij doorslaggevend waren:
- Veel natuurlijker. Dit was eigenlijk hét argument voor mij om over te stappen naar aquarium LEDs: dat heerlijke schaduweffect en het feit dat je de kleur van sommige LED-verlichtingssystemen zelf kunt bepalen. Zo lijkt je bak in 1x een heel stuk natuurlijker, in plaats van dat “ziekenhuislicht” van de TL-lampen;
- Zuiniger. Tja, dit wist je waarschijnlijk al. LED-verlichting heeft een veel lager energieverbruik dan de nog steeds alom tegenwoordige TL-lampen. Scheelt je wat als je van plan bent om je bak heel wat jaren bij te houden;
Twee nano’s door Adrie Baumann met LEDs. Mooi toch? Bron: DefiniteAquascapeTV
- Duurzamer. LED-aquariumverlichting is veel duurzamer dan TL-lampen. Laat je je licht 8 uur per dag branden, dan heeft de LED-verlichting in je aquarium een gemiddelde levensduur van 14 jaar! Dus ja, LED-aquarium verlichting is duurder in aankoop, maar de combinatie van hun energiezuinigheid én lange levensduur betekent dat je dat ruim terug verdient;
- Koeler. Kwalitatieve aquarium LEDs worden beter gekoeld en geven minder warmte af dan hun oudere broertjes T8 en T5;
- Dimbaar. Last van algen? Aquarium LED-verlichting is dan zeker een interessante optie omdat je vaak je lampen gemakkelijk kunt dimmen. En het hoeft niet eens veel te kosten. Door je licht te dimmen, kun je het risico op algen sterk beperken.
Zo, dat zijn zo even mijn argumenten waarom je voor LED moet kiezen.
Ben jij al overgestapt? Wat waren jouw argumenten?
Gewone LED of toch liever RGB boven je bak?
Wil je het maximale voordeel uit je LED-verlichting voor je aquarium halen? Dan raad ik je “RGB LEDs” aan.
Wat het verschil is met gewone LED-verlichting? Een RGB LED is samengesteld uit een Rode, een Groene en een Blauwe LED en die combinatie van basiskleuren zorgt ervoor dat je alle denkbare kleuren kan weergeven.
Bij een gewone LED is dat niet het geval daar bestaat de Light Emitting Diode (LED) uit slechts 1 kleur. Natuurlijk heb je LED-lampen met elk hun eigen kleurenspectrum, maar die zullen je niet in staat stellen om de kleuren van de zon te recreëren of een maansimulatie te voorzien ’s nachts.
RGB LEDs. Bron: Ledstrip-Specialist
Als je dan toch in een LED-aquarium investeert, ga dan voor de volle pot en schaf je dus RGB LED-verlichting aan.
Wil je het graag extra makkelijk? Neem dan ook meteen een RGB LED-controller mee. Daarmee bepaal je op een poepsimpele manier het kleurenspectrum voor je bak, kun je de zonsopgang en -ondergang simuleren, of de plantengroei stimuleren met extra blauw en rood licht, …
Naar mijn menig toch een echte aanwinst voor je plantenaquarium :-)
LED, T8 of T5: wat is de beste keuze voor jouw aquarium?
Er is een reden waarom er zo’n snelle (r)evolutie is in aquariumverlichting. Een goede aquariumverlichting is belangrijk voor een gezonde bak.
Het verschil in dikte tussen T5 & T8. Bron: TropicalFishSite
Ik heb je hierboven al enkele voordelen van aquarium LED-verlichting uitgelegd, maar ben je eigenlijk verplicht om voor LED te gaan als je gezonde plantengroei wilt?
Nee, natuurlijk niet.
Je kunt prima een gezonde plantenbak creëren met T5 of zelfs T8 (hieronder mijn video vanuit mijn artikel over aquaria zonder CO2, dat is met enkele T8-lampen gedaan).
Wat voor jouw aquarium de beste verlichting is, hangt mee af van de samenstelling van je bak én je budget.
Om je te helpen kiezen geef ik je graag de belangrijkste voor- en nadelen van LED, T8 en T5 mee.
- T8-lampen: zijn perfect voor als je aquarium niet veel licht nodig heeft. Je vindt ze in elke DHZ-zaak, wat best makkelijk is én ze zijn goedkoop. Nadeel is dan weer dat ze vaker vervangen moeten worden, hoewel dat tegenwoordig nog meevalt.
- T5-lampen: hebben meer lichtsterkte dan T8-lampen (zo’n 50%) en verslijten minder snel. Perfect voor als je aquarium meer licht nodig heeft. Ook deze lampen vind je in de betere DHZ-zaak, maar ze zijn minder courant dan de T8-lampen.
- LED–verlichting: kost in aanschaf toch een stuk meer, maar ondanks die hoge prijs toch de moeite waard vind ik persoonlijk! Je bak ziet er niet alleen beter uit, je kan het licht ook veel makkelijker doseren en zelfs de kleur aanpassen (met RGB LEDs). Dat je energierekening daalt, is een leuke bonus. Op lange termijn haal je de aankoopprijs er zo uit.
Pas op met té sterke aquariumverlichting!
Verandering van type verlichting vraagt om verandering van gedrag.
Daarmee bedoel ik dat met de omschakeling naar ander, sterker licht (bijvoorbeeld van T8 naar T5) je ook moet gaan nadenken over de hoeveelheid lampen die je voorziet boven je aquarium.
Simpelweg een sterkere lamp plaatsen leidt gegarandeerd tot algen!
Denk eraan: je planten gaan sneller groeien bij sterker licht, want je genereert met je nieuwe lampen een veel hogere lichtsterkte. Snellere plantengroei betekent meer vraag naar voedingsstoffen.
Maar als je niet gelijktijdig aandacht gaat besteden aan een aangepaste hoeveelheid CO2 en plantenvoeding in verhouding met je verlichting dan krijg je er een wildgroei aan algen gratis bij.
Dat wil je vermijden, toch? :-)
Daarom is het belangrijk om te zorgen dat je ofwel met minder lichtbronnen werkt als je overschakelt op krachtiger aquariumverlichting, of je LED-verlichting hoger plaatst.
Als je toch voor een sterk verlicht aquarium wil gaan, doe het dan stap voor stap. Door de hoeveelheid licht in stukjes te verhogen, kan je sneller ingrijpen als het fout dreigt te gaan. Dat zal je een hoop kopzorgen besparen!
Welke aquarium LED-verlichting kopen en waar?
OK, je hebt beslist om over te stappen naar aquarium LED-verlichting? Welke moet je dan kopen?
Wel, alles hangt af van je budget. Ik raad je aan om niet gewoon voor het goedkoopste te gaan, maar investeer liever ietsje meer. Er is namelijk nogal wat kwaliteitsverschil bij LED-verlichting, dus laat je goed informeren.
Professionele aquascaper “Jurijs mit JS” met de LupyLed, die binnenkort op de markt komt
Goedkope aquarium LED-verlichting klinkt misschien aantrekkelijk, maar als je meer uitgeeft dan voor traditionele verlichting om dan met slechte kwaliteit opgescheept te zitten, heb je er niks aan.
Ik heb het al eens gedaan en het bleek achteraf weggegooid geld te zijn …
Koop dus iets kwalitatiefs, dan geniet je minstens voor 10 jaar.
Waar je aquarium LED-verlichting kopen?
Wel, naar aanleiding van verschillende mails die ik van jullie heb gekregen en jullie ervaringen met LED-verlichting heb ik een kort lijstje gemaakt van jullie favoriete merken en handelaars:
- HVP Aqua: complete LED-sets voor zowel zoet- als zoutwateraquaria
- JMB Aqua Light: complete LED-kits voor zoetwater, zoutwater, cichliden, …
- LEDstripKoning: LED-strips, profielen, controllers en meer voor alle types aquaria
Conclusie
Aquarium LED-verlichting biedt écht een meerwaarde voor je aquarium, zeker in combinatie met een LED-controller of dimmer.
Het is duurzamer, minder warm en energiezuiniger. Het is inderdaad duurder in aankoop, maar als je je LED-verlichting goed verzorgt haal je die extra kost op lange termijn er zo uit.
Investeer je ook nog eens in RGB LEDs voor je aquarium, dan kan je het kleurenspectrum volledig zelf aanpassen naar jouw wensen. Zowel je planten als je vissen zullen je dankbaar zijn :-)
Mijn mening? Als je het budget kunt vrijmaken, gewoon doen.
Wat was jouw reden om over te stappen naar LED? Laat het mij hieronder weten!
Georges Goossens says
Heb een Juwel aquarium type ” Vision 180 ”
Daar past een lichtbak in met T5-lampen.
Nu geloof ik wel in LED_verlichting, maar bestaat dat een LED lichtbak die op mijn aquarium past?
En indien ja , waar vind je dat dan?
Gilles says
Dag Georges
Er bestaan “retrofit” LED-lampen die passen op een T5-armatuur. Ik dacht o.a. van Sera.
Groeten
Gilles
Harm says
Kijk even bij aquaplantsonline.nl , Sry rklame, maar zag ze daar wel, schrik niet van de prijzen voor led.
Hannes says
Ik heb een Juwel Lido 120 (of is het 150?) staan in mijn appartementje. Zelfs zonder verwarmingselement stijgt de temperatuur tot bijna 28 graden!
Op LightIntheBox heb ik een proefbestelling geplaatst voor 5m 300×5050 waterbestendige RGB LED-strip + Adapter, Afstandsbediening en controller.
Deze gewoon aan de binnenkant van de bak netjes gekleeft met de voorziende dubbelzijdige plakband, en na 10 minuten, helder en veel aangenamer licht!
Temperatuur nu netjes op 25 graden.
kerstens tom says
Led verlichting,
heb je artikel gelezen over led verlichting,
ik heb cube van 60l van superfich, daar zit zoon dubbele tl lamp in, die aan 1 kant vast zit, denk niet dat daar led in te verkrijgen is, en nu staan mijn planten goed, en met ledstraips zal je de juiste kleuren mss niet krijgen,
Gilles says
Dag Tom
Geen idee of die armatuur een retrofit LED-lamp heeft, maar als de planten prima groeien zou ik het gewoon zo laten … :-)
Groeten
Gilles
Matthias says
Tom,
Dat is een PL lamp, LEDS heb ik er nog niet voor gezien.
Maar van Phillips kan je wel andere kopen, ipv die blauwe of rode van superfish ;-)
Tim says
Hi Gilles,
Prima artikel! Wil zelf ook wel erg graag overstappen of mijn T5 balken ombouwen..
Heb je nog een aanrader omtrent merk, van zowel kant en klaar als DIY?
Gilles says
Dag Tim
Bedankt!
Binnenkort volgt een update van dit artikel met een korte lijst van fabrikanten en leveranciers in de Benelux :-)
Groeten
Gilles
john pilon says
Ik gebruik zelf geen led maar van wat ik op het AF lees is goede led vrij prijzig en voor velen een te dure investering. Er is goede led te koop maar dat heeft dus een behoorlijk prijskaartje dacht ik.
Gilles says
Dag John
Klopt, de investeringskost is een stuk hoger, maar zoals beschreven in het artikel haal je die prijs er wel uit als je van plant bent om je aquarium lang te houden en je materiaal goed verzorgt.
Groeten
Gilles
Jan van Hoften says
Heb een vraag: heb een gezelschaps aquarium 80x40x 35. Mijn vissen bestand is schooltje kardinalen, schooltje kegelvlekken en een koppel kersenbuiken. Ben 83 en zou er graag een paar garnalen Rode cherry of Japonica in hebben. Kan dat?. Graag een berichtje.
john pilon says
De kans dat de Kersebuiken ze opeten is vrij groot denk ik en van de jongen zul je ook weinig gaan overhouden denk ik.
Gilles says
Hey Jan
Zoals eerder gezegd, de combinatie garnalen en kersenbuiken lijkt me niet ideaal :-)
Groeten
Gilles
Anne says
Ik heb mijn T5 zo’n twee jaar geleden heel snel vervangen door de LED-buizen van Sera. Die waren toen net nieuw op de markt. Ik brandde telkens mijn arm aan de T5-buizen dus ik was er wat blij mee. Intussen vind ik ze te zwak dus ik kijk rond naar ‘echt’ serieus LED-licht. Die van Dennerle lijken de beste koop. Omgerekend naar lumen per liter zijn ze het goedkoopst, de adapter zit er al bij, en de computer die je erbij kunt krijgen doet alles wat je maar wilt. Lekker weinig onderdelen. In Duitsland (waar ik woon) best betaalbaar. Van alle niet-merkproducten op de LED-markt word ik alleen maar huiverig.
Gilles says
Hey Anne
Bedankt voor de info, inderdaad interessant!
Groeten
Gilles
William says
Ik ben vanaf dag één met daytime led clusters begonnen en ik heb er nog geen moment spijt van
Gilles says
Dag William
Ik hoor daar inderdaad veel goeds over!
Groeten
Gilles
Stephan says
Net even snel gekeken voor Dennerle led set voor bv een Juwel Rio 125.
Dikke € 300 voor een set met led en een controller.
Met een prijs van € 4,- voor een T5 buisje (2 per jaar nodig), is 300:8= 37.5
Kan dus voor dat geld 37.5 jaar T5 buizen kopen…
Oke, je kan het dan dimmen, is energie zuiniger en nog meer voordelen zoals in je artikel staan. Nu zal led veel langer meegaan dan T5. Maar je krijgt vast geen 10 jaar garantie op de led controller. Als die na 5 jaar de geest geeft, wordt het helemaal een dure hobby ;)
Harm says
Waarom 2 xT5 per/jaar? Toch niet vanwege, “je moet je tl-buizen elk jaar vervangen” gedoe?
T5 gaat al 5 keer langer mee dan gewone T8! , Eens in de 5 jaar mss!!
Matthias says
Inderdaad Harm, tot ze stopt met branden of je planten opvallend minder voeding vragen.
Stephan,
Als je echt een vergelijk wilt moet je wel alle kosten tegenover elkaar plaatsen.
Dus ook het verbruik, de EVSA’s, eventueel de controller (wat voor TL ook wat kan kosten).
Verder goed artikel hoewel ik het vreemd vind om te zeggen dat je 10jaar goed zit met LED terwijl we nog niet 10 jaar verder zijn ;-)
Krabbendam jan says
Ik had led wit en rood nu heb ik een led lamp er bij gedaan groen met blauw maar mijn planten gaan onder de groene stippen uitzien mijn reuze amboellia wordt bruin geef een keer in de week ijzer mijn lampen branden van af )1 uur rood half uur later wit twee uur later gr blauw Gan uit wit half11 rood 11 uur grblauw half uur later ik gebruik CO2 van 9 uur tot 11 uur sinds ik grblauw er bij heeft gedaan vind ik mijn bak er slechter uit zien maak iedere vrijdag mijn bak schoon en ververst hem
Gilles says
Dag Jan
Heb je ook het voedingsschema aangepast? Mogelijk is de LED-verlichting sterker dan wat je vroeger had en dan moet je ook meer CO2 / meststoffen gaan toevoegen. Want sterker licht = snellere plantengroei = meer vraag naar voeding.
Groeten
Gilles
Rik Verhulst says
T5 heb je in 2 varianten , de HE en de HO . De HE hebben ongeveer dezelfde efficiëntie als de T8 lampen , dus ongeveer evenveel lumen/Watt . De HO hebben een grotere wattage voor dezelfde lengte lamp als HE , en geven méér licht , ze hebben echter een slechter rendement en dus gebruiken ze méér energie dan de HE versie , minder lumen/watt dus .
Led heeft een iets betere lichtopbrengst lumen/watt dan een TL maar ze hebben het enorme voordeel dat het licht netjes aan één kant gestuurd is , stukken beter dus dan een TL die licht stuurt in alle richtingen .
RGB led heeft wel verschillende kleurmogelijkheden , maar wel een veel slechter rendement dan de witte LED ‘s .
Gilles says
Hey Rik
Bedankt voor de info.
Gebruik jij LED op je bak?
Groeten
Gilles
Rik Verhulst says
Nog niet , ik heb een complete T5 en T8 installatie die ik mag weggooien om dure led te kopen , waarschijnlijk ooit wel eens led als ze betaalbaarder zijn in aankoop .
Thierry Callewaert says
Rik ik gebruik reeds 6 jaar LED in mijn paludarium en aquariums,( 120 in de killi en betta kwekerij). En niet de merken uit de aq. winkel, maar de gewone strips van 5 m. 300 Leds.. De laatste strips betaalde in 12,50 € op de markt in venlo tijdens de Koi show in Arcen. Anders koop ik ze op de Computer beurs in Kortrijk.
(bij Turkse handelaar). Ik ben daar hèèl tevreden over. Voor een paar € koop je ook dimmers van Velleman. Kom maar eens langs Rik..
Rik Verhulst says
Soort verlichting voor vissen is niet zo belangrijk voor zover ik weet , voor planten daarentegen is licht het voornaamste technische hulpmiddel , vandaar dat er voor een plantenbak héél andere eisen gesteld worden . Die led stripjes zijn verre van doeltreffend voor de hoofdverlichting van een plantenbak , voor schemerlicht daarentegen voldoen ze ruimschoots .
Harm says
Ik heb er wel naar gekeken, maar de ledbalk van Juwel voor mijn rio125 kost 165 euro!
Als mijn t5 balk kapot gaat dan misschien wel, maar nu nog even niet.
Robert says
Hoi Gilles,
Ik gebruik LED verlichting van Giesemann type Futura-S, 650mm Tropical version. Hier zitten geen rgb leds in, maar men kan ze wel naar elk gewenst kleurenspectrum aan te passen. Dit wordt mogelijk gemaakt door een combinatie van rode, blauwe, groene, gele en witte leds per led module.
Heb eerder t5 verlichting gebruikt van juwel. Ben erg tevreden met mijn led, betere kleurechtheid bij planten en vissen.
Grtz. Robert
Gilles says
Hey Robert
Mooi om te horen dat de planten en vissen het naar hun wens hebben ;-)
Groeten
Gilles
Bosch Gert says
Dag Gilles,
Ik heb een juwel rio 125 met T5 lampen.moet deze elk jaar vervangen of niet? de ene zegt van wel de andere zegt van ni. wat zou jij doen?
RGB Leds ben ik nog over aant twijfelen..
Mvg Gert
Gilles says
Dag Gert
De huidige T5’s verliezen minder snel aan lichtsterkte dan vroeger. Ik zou ze gewoon zo laten tot ze niet meer werken en eventueel een reserve bijhouden :-)
Groeten
Gilles
Bosch Gert says
dus ze moeten ni elk jaar vervangen worden?
Matthias says
Neen, is zeker niet nodig.
Reserve lampen bij de hand hebben is nooit een overbodige luxe.
Pascal says
Wat ik nog mis in dit artikel: een nadeel van die T5 buizen is de grote warmte-afgifte. Ik heb een heel smal aquarium (want hangend aan de muur) en brand tijdens onderhoud regelmatig mijn arm aan die hete T5 buis!
Gilles says
Dag Pascal
Staat er wel in vermeld, maar een beetje anders verwoord. Een goed LED-systeem is inderdaad koeler doordat de hitte beter wordt afgedragen.
Groeten
Gilles
Rik Verhulst says
Enkel de HO versie geeft méér warmte af , de HE versie komt niet warmer dan T8 lampen .
ad ossenblok says
Vraag: zijn er voedingstabletten buiten klei , dus een algemene voedingstablet ???
Gilles says
Dag Ad
Kijk eens naar mijn eigen voedingscapsules: https://planted-box.com/product/crypto
Groeten
Gilles
Rik Verhulst says
Klei is eigenlijk géén bemesting op zich , het heeft wel de eigenschap om meststoffen op te slaan en later terug af te geven . Als je klein wil gebruiken , dan voeg je er maar beter zelf een goede meststof aan toe .
Rik Verhulst says
klein moest klei zijn ……
Thierry Callewaert says
Ja kleine klei bolletje.
Thierry Callewaert says
Ja, in de jaren 50 maakten we kleibolletjes met en geitte of schaap keuteltje er in.
Vangenechten Bryan says
Hallo
Ik heb een Juwel LIDO 120…heb altijd op twee T5 lampen gedraaid (1 Daylight en 1 Colour) zonder problemen en algen…Een jaartje geleden had ik mij laten verleiden om LED-verlichting aan te schaffen… Heb mij dan ook een set ( easy led van het merk aquatlantis) aangekocht…opzich ziet het er allemaal ok uit en is makkelijk te installeren…alleen kreeg ik vrij snel algen in mijn aquarium die ik nooit had…zeker te wijten aan de nieuwe LED verlichting…vond gelijk dat het heel sterk scheen en teveel licht was… en bij de eerste generatie kon je alleen het uur dat ie aan en uit moest instellen op de controler en geen lichtsterkte…nu heb ik ondertussen een nieuwe controler van dat merk waarmee je wel de lichtsterkte kan instellen…maar tevergeefs want had nog steeds last van algen…had hem op gegeven moment maar op 50% lichtsterkte staan en nog steeds last van algen…Ben dus terug overgestapt op mijn T5 lichtbalkjes en alle algen weg na verloop van tijd…
MIjn vragen zijn:
* Kan het zijn dat ik stelselmatig lichtsterkte moet opbouwen om mijn plantjes te laten wennen? bvb vanaf 30% lichtsterkte ofzo?
* is mijn LED-verlichtig van slechte kwaliteit?
* is Led te hard licht voor mijn plantjes ( Anubias-Javavaren-valisneria-Crypto)?
* Ik heb wel geen CO2 installatie maar gebuik EASY-CARBO…Kan het daar aan liggen? te weinig CO2?
Alvast bedankt
MVG
Bryan
Gilles says
Dag Bryan
Als je nieuwe LEDs een stuk sterker licht geven en het voedingsschema (CO2 & meststoffen) wordt hierop niet aangepast, dan is het risico op algen een stuk groter. Waarschijnlijk was dat inderdaad het geval bij jou.
Wat betreft je vragen:
– Klopt. Ik zou nooit in het begin 100% lichtsterkte gebruiken, altijd rustig beginnen en stilletjes aan opbouwen, kwestie van het risico op algen te beperken
– Denk het niet, waarschijnlijk had je algen om de bovenstaande reden
– Die plantjes kunnen prima om met zwak licht. Een sterke LED-lamp lijkt me inderdaad overkill maar téveel lijkt me niet
– Kans is heel groot ja. Carbo is niet zo efficiënt in het leveren van koolstof aan je planten als CO2. Combineer dat met veel sterker licht en je hebt een probleem
Groeten
Gilles
Peter Bos says
Ik heb ledverlichting van super fish. White en colorplus. HEEFT het zin om daar een Rgb led bij te zetten of voegt dat niets toe?
Gilles says
Dat Peter
Moeilijk te zeggen. Maar als je tevreden bent van je huidige licht zou ik het gewoon zo laten.
Groeten
Gilles
Geert says
Hoi Gilles
Ik wil graag overstappen naar led.
Heb je toevallig ervaringen met kitelight ledverlichting?
Het kost een hoop geld en wil geen kat in de zak kopen.
Gr, Geert
Gilles says
Hey Geert
Persoonlijk niet, maar ken wel andere lezerse die tevreden zijn :-)
Binnenkort komt er een lijstje van aanbieders.
Groeten
Gilles
Toon says
Ik heb ervaring met de superfish retro led-verlichting.
Ik ben er opzich wel tevreden over maar ik heb de indruk dat deze toch minder geeft dan de klassieke t5. Van de superfish heb ik geen gegevens gevonden van de lichtsterkte.
Nu heb ik hier gelezen dat Dennerle een goede verlichting is.
Hier vond ik wel de gegevens van.
http://dennerle.com/de/produkte/aquaristik/beleuchtung/trocal-led/trocal-led
Mijn conclusie is dat de led-verlichting naar verbruik en lichtopbrengst niet veel verschilt.
Vb.
Led: Dennerle 78w 140cm : 7280 lumen
T5: Dennerle amazone 80w :6650 lumen
Naar verbruik schilt het dus maar een 10% dat led zuiniger is als ik het goed heb.
Gilles says
Hey Toon
Bedankt voor de info!
Groeten
Gilles
Harm says
1 ding weet ik wel, kwa stroombesparing is het leuk voor het milieu, maar voor je portemonnee niet.
Je verdient de aanschaf nooit terug, zeker niet als je ook nog een zonnepaneel op je dak hebt.
Dus alleen het misschien betere licht, maar dat is persoonlijke smaak.
Harm says
En kwa stroomverbruik scheelt het 8,8 euro per/jaar mits 8uur per/dag.
Dit is op een rio 125.
Maar een T5 geeft ook veel warmte en scheelt ook weer in temp wat je verwarming van 100 watt moet afgeven natuurlijk.
Dus wat Gilles zegt is waar, als je, je bak 30 jaar houdt ,ben je goedkoper uit met LED.
Bert van Schaijk says
Ik maak sinds kort ook gebruik van LED verlichting en dat is ook RGB verlichting. Had ik tot voor kort 4x T5 verlichting boven mijn 1.20m. aquarium waar discus vissen in zitten, nu volstaat 1 LED balk. Overdag had ik eerst 2x T5 verlichting branden en in de avond 2 extra lampen aan voor het genieten van alle kleurenpracht, maar dat gaf wel een stoot verlichting wat eigenlijk veel te veel was. Nu met de LED balk die ik gekoppeld heb aan een time controller heb ik veel natuurlijker licht en via de controller tevens een dagprogramma die om 07.00 uur begint met de zonsopkomst waarna de sterkte toeneemt tot 13.00 uur en daarna langzaam afneemt met om 20.00 uur avondrood langzaam overgaand in maanlicht tot 24.00 uur en daarna donker. Veel minder intensieve belichting, maar wel mooier natuurlijk licht en echt genieten van de overgangen van lichtkleur en sterkte. Moest er eerlijk gezegd wel even aan wennen. De controller heeft overigens 8 programma’s voor allerlei verschillende biotopen van Marine, Chiclide, Africa, Azië, Thailand, Brazilië, Amazone en Discus. Nu is het s’nachts wel helemaal donker en weet niet of dat kwaad kan omdat ik eerst de gehele nacht maanlicht aan had. Ik ben er in ieder geval blij mee en het bespaart natuurlijk in de energie kosten want deze LED balk verbruikt maar 3 watt. Ik heb gekozen voor UBL-lightings en deze LED balk is met 2 koppelstukjes te schuiven in de bestaande T5 aansluiting.
Gilles says
Hey Bert
Klinkt mooi!
Groeten
Gilles
Eric says
Beste ,
Mijn ervaring met led is voor mij jmb led verlichting ,echt heel goed voor aquascape.het zijn 1 watt leds dus zeer mooi en helder led .je kan ze ook dimmen met bijhorende dimmer .en vrij voordelig tegenover andere ledverlichting .ik heb voor mijn bak van 150x50x60, 340 euro heb betaald .kijk hier maar eens naar .echt en aanrader.maar wel co2 gebruiken .
http://vandijkcichlids.nl/ledverlichting-c-66.html
Gilles says
Dag Eric
Staat nu in het lijstje van handelaars :-)
Groeten
Gilles
Ruud valkenborg says
Ik heb een bakje van 60 x 30 x30 en wil daar led verlichting met een tc420 op gaan zetten.
Is dit te doen met een strip rgb led? Het moet natuurlijk zon op- en ondergang creëren.
Ik hoor graag.
Vast bedankt
Grtn
Ruud
Gilles says
Hey Ruud
Je vraagt dit best aan de fabrikant van de strip zelf, ik weet niet of ze allemaal met die TC420 werken.
Groetjes
Gilles
Ruud says
Met dank voor het antwoord, ga ik doen
Met vriendelijke groeten
Ruud
walter says
beste
ik heb en aquarium van +- 700l ik probeer nu met platen maar die groeien maar matig ik heb co2+ plantenmeststof .mijn bak is wel 65cm hoog ik verlicht met led tl totaal4500lummen wat is er mis
mvg walter
Gilles says
Dag Walter
Heb je ook last van algen?
Groeten
Gilles
walter says
ja bruine algen ik ververs ieder week een deel water stofzuig
mvg walter
Robin says
De TL’s in mijn aquarium deden het opeens allebei niet meer. Ik dacht dat het aan de starter(s) zou liggen en was bang dat heel de lichtbak kapot zou gaan wanneer ik deze open zou maken… Tijdelijk maar een spot boven de bak gehangen totdat ik iets anders geregeld had. Na wat wikken en wegen ben ik toen met een goedkope waterdichte ledstrip (iets dergelijks alleen dan waterdicht en via aliexpress : http://www.goedkoopled.nl/image/cache/producten/LedStripNIETWaterdicht-250×250.JPG) aan het proberen gegaan. Tot nu lijkt alles goed te gaan. Alleen de meegeleverde adapter bleek het niet aan te kunnen. De stip vraagt +/- 1 Ampère. Nu dus een goede trafo aangeschaft in Nederland. Koste me ongeveer €20,-. Voor in totaal +.- €30,- heb ik nu mijn tl’s vervangen.
Gilles says
Hey Robin
Hou er wel rekening mee dat die ledstrips niet waterdicht zijn (volgens de link).
Groetjes
Gilles
Robin says
De link was alleen even als voorbeeld van hoe ze er uit zien. Die van mij zijn wel waterdicht :-)
harry says
ik heb een vraag over mijn led balk.
ik heb jaren een cichlide aquarium gehad en daar een led balk 3 wit 1 blauw 3 wit 1 blauw enz enz.
nu wil ik overstappen naar een gezelschap aquarium met wat planten.
mijn vraag is, moet ik nu een andere led verlichting nemen?
aquarium is 2 meter, dus was een dure uitgave
mvg harry
Gilles says
Dag Harry
Het is waarschijnlijk geen ideaal licht voor je plantjes, maar ik zou het gewoon eens testen voordat je de overstap maakt. Wie weet is het wel prima, dan heb je weer wat geld uitgespaard.
Groetjes
Gilles
Eva says
Ik dacht altijd dat LED-verlichting niet goed is voor een aquarium met veel planten omdat het spectrum verre van ideaal is voor plantengroei. Klopt dit dan niet?
Gilles says
Dag Eva
Ik denk dat de spectra van LEDs ondertussen voldoende geëvolueerd zijn om wel goed te zijn voor planten :-)
Groetjes
Gilles
Eva says
Hallo Gilles,
Zou je nog wat meer uitleg kunnen geven waarop je dan juist moet letten als je LED-verlichting aankoopt?
Alvast bedankt.
Eva
Andre says
Beste Gilles,
Ik ben benieuwd naar jouw advies en/of ervaringen naar de te gebruiken lichtsterkte met led-balken.
Op internet lees ik dat een verschillend aantal lumen per liter gebruikt worden voor een gezelschapsbak. Wat raad je aan voor een aquarium met een gemiddeld aantal planten? Ik gebruik zo’n 13 lumen per liter water, ik voeg plantenvoeding en co2 toe. In de 2 lichtbalken (beide met wit en rgb) heb ik alles gedimd naar 55%. Worden de lage plantjes hierdoor bereikt? Heb jij sommige kleuren hoger staan dan andere?
Ik heb het idee dat de plantjes er wel eens beter bij hebben gestaan.
Ik hoor het graag van je. Groeten, Andre
Gilles says
Hey Andre
Lumen wilt enkel zeggen hoe sterk de verlichting is in ONZE ogen. Dus hoe meer Lumen hoe sterker wij het licht ervaren, maar niet noodzakelijk de planten. Voor de hoeveelheid bruikbare licht te weten voor je planten heb je eigenlijk de PAR-waarde nodig, maar die wordt helaas zelden vermeld. Zie ook: https://www.aquascaping-blog.com/1520/aquariumverlichting-meten
Als je zoveel mogelijk rendement wil halen uit je verlichting vs plantengroei, dan moet je vooral focussen op het blauwe en rode. Groen spectrum is minder bruikbaar voor je planten. Nadeel is natuurlijk dat als je daarmee overdrijft, je onnatuurlijk ogend licht krijgt.
Groetjes
Gilles
Andre says
Dank voor je reactie Gilles! En ik maar denken dat ik alles van deze site wel gelezen had. Iets nieuws om me in te verdiepen, leuk!
Kan ik daarbij aannemen dat wanneer ik het licht meer dim, zowel het aantal Lumen en de PAR-waarde omlaag gaan?
Gilles says
Dag Andre
Klopt :-)
Groetjes
Gilles
Ton says
Ik heb onlangs mijn TL-D vervangen door tl-Led.
Ik gebruikte TL-D van Philips en wel kleur 830, 840 en 865. 36 watt
Dezelfde kleuren heb ik nu in TL-Led. Gewoon ook Philips 16 watt.
Geen dure led systemen. Simpel te vervangen. Ik heb zelfs de reflectors uiteraard niet meer nodig
Wat zal ik zeggen.
Vanaf de eerste minuut stond als heftig te bubbelen en wat een prachtig licht.
alles komt tot leven door dit licht.
ik ben zeer tevreden en de planten doen het heel goed. Ik heb nu het aantal lumen dat ik voorheen moeilijk bereikte.
Ik heb wel goed moeten opletten welke lampen er in passen en of ze genoeg lumen geven. Want daar zit verschil in.
Gewoon echt ongelofelijk hoe het aquarium tot leven komt door dit licht.
Groeten
Ton
Gilles says
Hey Ton
Bedankt voor de tips!
Groetjes
Gilles
Eric says
Beste
Ik heb nu ledverlichting gekocht van dennerle “trocal led”.met controler nu ik ben heel tevreden ,heel mooi licht ,totaal geen algen .platen groeien wel maar traag .nu in de ledbalk zitten twee rijen leds een daglicht en een witlicht .nu is mijn vraag moet ik nu ook blauw en rood hebben of is dat niet echt nodig?het is namelijk en ledbalk voor plantenbak .ik gebruik alleen carbo en komplete plantenvoeding van jouw plantedbox.
Gilles says
Hey Eric
Je LEDs zullen wel blauw en rood spectrum hebben hoor. Als je extra wil, kun je een aparte strip of balk voor enkel blauw of rood toevoegen (zie de links naar de webshops).
Bedankt voor het vertrouwen in mijn All-in-One trouwens ;-)
Groetjes
Gilles
Anton says
Beste Eric
Dat langzame groeien van de planten onder led is een eerste reactie. Ik heb de ervaring dat de planten zich moeten ‘aanpassen’. De cellen nemen een andere frequentie van licht op en passen zich daar op aan.
Gedurende die tijd staat de groei even stil.
Je moeten wel naar het aantal lumen kijken en de kleur.
Zoals Christine Kasselman al in haar boeken beschrijft is alleen de 3000K/4000K/6500K combinatie ideaal.
Toen ik Tl gebruikte deed ik dat gewoon met Philips lampen, nu gebruik ik tl_LED van Philips en dat gaat prima. En ja de prijs is ook zeer voordelig.
met vriendelijke groet
Ton
Aren says
Hallo,
Ik heb een juwel rio 400 met de ouwe t8 verlichting erin. 1 color en 1 wit daarbij heb ik nog een ledbalk van superfish de colorplus. nu wil ik een rgb met controller van hvp kopen maar vraag ik me af hoe goed deze zijn. Kan je met de controller buiten zonsopgang en ondergang en maanlicht ook andere effecten creeeren zoals bewolkte dagen of bliksem of zonnige dagen maar dat er af en toe een wolk voorbij komt want ik weet dat de controller van profilux… wel een duren kost 200€ Dit wel allemaal kan. Kan de controller van hvp dit ook. Oooh en weet iemand toevallig de schijnhoek van de meebakken van hvp.
Mvg. Aren
Gilles says
Hey Aren
Ik denk dat je die vragen best rechtstreeks aan HVP zelf stelt. Ik weet dat de controller veel kan, maar ben niet op de hoogte van de details ervan.
Groetjes
Gilles
Andre says
Beste Gilles,
Enorm interessant alle artikelen en reacties over de LED. Voor mijn aquarium ben ik aan het kijken naar de verlichting Helialux van Juwel. Het grote voordeel is dat deze zo makkelijk past op mijn aquarium. Echter zie ik dat er geen rood in de lamp zit, enkel wit en blauw. Is het gemis van het rode licht een oorzaak waardoor de planten minder goed groeien? Zo ja, weet jij hoe dit zich uit? Ik ben benieuwd of jij ervaring hebt of ervaringen heb gehoord inzake deze LED-verlichting. Alvast mijn dank, groeten Andre.
Gilles says
Hey Andre
Er zal wel rood in die lampen zitten, maar in veel kleinere maten. Op zich zullen de planten er ook wel op groeien, maar de rode pigmenten zullen minder tot hun recht komen.
Groetjes
Gilles
Anton says
Dag Andre
Je Led lamp moet vooral de goede kleur en het juiste aantal lumen hebben.
Je kunt dan bijna niet mis doen. Lees mijn artikel als je gewoon tl buizen hebt in een installatie.
groeten
Ton
Vera says
Hi Gilles,
Bedankt voor al je persoonlijke hulp via e-mail, een tijdje geleden alweer. Ik ga binnenkort aan mijn allerlaatste poging beginnen om een mooie bak te krijgen. Een buitenfilter, CO2, voedingsbodem, Estimative Index, ik heb het echt geprobeerd, maar de planten slaan niet aan. Het laatste wat ik kan doen is mijn huidige EI spullen wegdoen en jouw fles kopen, dus dat doe ik binnenkort. En de verlichting, bedacht ik me. Boven mijn bak hangt een JMB led met witte en rode leds. Kan het zo zijn dat alles faalt omdat het blauwe spectrum mist? Of kan die invloed niet zo groot zijn?
Groetjes!
Gilles says
Hey Vera
Ik denk niet dat het blauw spectrum volledig ontbreekt? Misschien is het gewoon minder aanwezig?
Naar mijn ervaring faalt een bak meestal door een slechte balans tussen het licht en de beschikbaarheid van CO2 voor de planten.
Groetjes
Gilles
Ton says
Hi
Soms hebben dingen ook tijd nodig om in balans te graken.
En dat is moeilijk te achterhalen waar het precies nu eigenlijk aan ligt.
Wel heb ik de ervaring precies wat Gilles zegt en ook dat bij overstappen naar het Led licht het zo lijkt op de platengroei stil staat.
Dat is echter niet zo.
De planten passen zich aan en dat heeft ook tijd nodig.
grt.
Ton
Sander says
Wat voor led verlichting past er het beste in een Juwel Trigon 190?
Ik heb een Zuid Oost Azië biotoop met de standaard TL verlichting.
Gilles says
Hoi Sander
Kies gewoon iets dat je mooi vindt :-)
Groetjes
Gilles
Bianca says
Goedendag, Ik heb een Ferplast Dubai aquarium met T5 TL buizen. Deze wil ik misschien vervangen door Superfish Colorplus LED, maar ik vraag me af of dit dan net zo veel licht geeft. Ik heb veel planten in mijn bak, dus ik heb wel goede verlichting nodig.
Groeten van Bianca
Gilles says
Hey Bianca
Ik heb helaas geen ervaring met deze lampen, kan je dus niet helpen daarmee. Best contacteer je de fabrikant om te vragen of ze de PAR-waardes hebben (waarschijnlijk niet) en hoe de lampen vergelijken met T5’s.
Groetjes
Gilles
Joyce says
Hoi Bianca,
Mag ik vragen welke maat ferplast dubai jij hebt? Ik heb een dubai 100 en wil ook over naar Led maar mij werd in de winkel verteld dat alleen de Sera ledlampen hierin passen. Heb jij een ander merk en is het gelukt?
Evy says
Beste
Ik heb ze aquarium van 240x18x45cm. Een speciale diepte maar een uitdaging om aquascaping in te doen. Alleen vind ik het heel moeilijk om geschikte verlichting te vinden. Ga ik best voor t5 of voor LED? Door de geringe diepte heb ik al snel een overkill aan lumen. Mijn oog viel op 3x ledstrips van 240cm van ledstripkoning. Zouden deze voldoende zijn? Hopelijk kan u mij helpen.
Alvast bedankt.
Mvg
Gilles says
Hoi Evy
Als je het budget hebt, gewoon voor de LEDs gaan. Kijk wel of ze een goed spectrum hebben en dimbaar/instelbaar zijn met specifieke programma’s. Ga ook niet voor de goedkoopste oplossing maar investeer in goede verlichting. Je zult er langer mee toekomen :-)
Wat betreft die ledstrips: daar heb ik geen ervaring mee, dus kan je daar niet mee helpen vrees ik.
Groetjes
Gilles
Dirk says
Hoi Gilles,
Mooie site heb je echt veel bruikbare informatie op echt top!!!!
Ik heb een paar vragen misschien kan jij me hier mee veder helpen???.
Ik ben een 200 liter aquarium aan het op starten met de Dry Start Methode en als ik deze vul met water wil ik de Estimative Index gaan gebruiken zou ik nu in plaats van de planten te besproeien met gewoon kraanwater ook al kunnen sproeien met de macro of micro oplossing?.
tevens zit ik te denken aan een bio co2 systeem op Citric acid powder en Baking Soda powder kan je dit systeem afsluiten heb jij hier ervaring mee want zoals ik het begrijp is dat het met communicerende vaten werkt dus zodra je geen co2 meer laat stromen dat dan de aanvoer van citric acid stop en dat als je weer de co2 laat stromen het proces weer wordt opgestart ?.
Ik hoor wel even van je ik heb erg veel aan je site gehad echt top ga zo door .
Groetjes Dirk
Gilles says
Hoi Dirk
Nee, niet besproeien met de meststoffen. Dat droogt op en maakt plekken op de planten. Je kan wel een heel klein beetje toevoegen aan het kraanwater en dan besproeien, maar ook niet teveel. In principe hebben ze niet zo veel nodig, er zit al een hoop in de bodem (toch als je een aquasoil gebruikt).
Ik heb geen ervaring met het systeem dat je daar voorstelt, dus daar kan ik niet echt in adviseren.
En bedankt voor de complimenten! :-)
Groetjes
Gilles
Harm says
Dirk bio co2 ,werkt goed, hier jaar gebruikt, gewoon suiker,gist enz.
Maar nu gestopt met hobby wegens twee keer grote lekkage in de bak.
De ellende daarvan,brr.
Petra says
Ik moet eerlijk bekennen dat ik vrij weinig ervaring heb met aquaria. Mijn kinderen willen graag een aquarium en ik ben mij nu aan het inlezen. Mij werd led verlichting aangeboden voor bij het aquarium, na het lezen van dit artikel lijkt mij dit een goed plan. Bedankt voor de informatie!
Gilles says
Hoi Petra
Graag gedaan!
Groetjes
Gilles
Bosch Gert says
Dag Gilles,
Ik heb een Juwel aquaruim rio 125 met 2 T5 Lampen een Nature en een colour. nu mijn vraag aan u of andere mensen.
ben aan het nadenken voor led verlichting van juwel te nemen oa Helia lux day+nicght control te nemen mss.. maar ik wil wel 9 a 10uurs licht de lolour + nature licht hebben gaat dat bij deze dat iemand weet ??+ is dat ook RGB leds?
Hoop dat je mij er wat mee kunt helpen..
Alvast Bedankt
Groeten Gert
Willem Kooijman says
Onlangs heb ik een Juwel Primo 110 aquarium gekocht. Hier zit standaard een ledbalk Novolux LED 80 in.
Ik ga er vanuit dat een bekend Duits merk geen bakjes verkoopt met inferieure verlichting. Mijn plantjes groeien goed, alleen heb ik nog wat last van bruinalg (opstart?).
Gilles says
Hey Willem
Als je het onlangs hebt opgestart dan zal het inderdaad nog opstartalg zijn :-)
Groetjes
Gilles
Willem Kooijman says
Merci Gilles.
Rob Visser says
Hoi Gilles,
Ik heb een Juwel Rio besteld met LED verlichting.
Deze omschrijving stond er bij:
“Verlichting:
De MultiLux LED-verlichtingstechnologie van Juwel laat de aquariumplanten uitstekend groeien en biedt een heldere verlichting van de Juwel Rio 240 met LED-verlichting. Daarnaast zijn de 29 Watt buizen zeer zuinig in energieverbruik.
De 29 Watt LED-buizen zijn verwisselbaar en bestaan uit Day & Nature. De ultrasoon gelaste lamp is 100% waterdicht en voldoet uiteraard aan de hoge Europese veiligheidsstandaards.”
Ik kan nergens terug vinden of dit een goede kwaliteit led is of dat het misschien problemen gaat geven met de plantengroei. Helaas is hij niet dimbaar, maar eventueel bouw ik aparte dimbare nachtverlichting in.
Gilles says
Hey Rob
Ik heb helaas geen ervaring met die lampen, dus kan er weinig over zeggen :-)
Hou er rekening mee dat vooral de balans tussen je licht en voedingsstoffen + C02 goed moet zitten, geen enkel licht gaat een slechte balans oplossen.
Groetjes
Gilles
Ton says
Hoi Rob
Ik heb mijn lampen gewoon vervangen door Philips led Tl -buizen met gewoon de basis kleuren 830, 865 en 840. Waar je op moet letten is het aantal lumen en uiteraard de lengte van de buis.
De planten toen het hier op uitstekend. In het begin moeten ze even wennen aan de nieuwe frequentie. Dimmen van lampen hoeft niet.
Het is precies zoals Gilles zegt. Je moet de goede balans hebben tussen licht, voedingstoffen en co2.
Dat is alles.
groeten
Ton
Rob Visser says
Hoi Gilles,
Ik heb een paar maanden geleden een nieuwe juwel Rio 240 gekocht en daar zit ook led verlichting in. Alleen zijn dit geen strips maar balken. 1 lamp is 6500 K en de ander is 9000 K. Nu is het zo dat mijn rotala maar niet rood wordt. In mijn oude aquarium met T8 verlichting (tl 840) was dit wel. Weet jij waar het aan kan liggen?
Gr Rob
Rob Visser says
Oh sorry zie nu pas de reacties, excuus. Dank Ton. Denk je dat dit beter is voor de planten? Gr Rob
Rob Visser says
Ton, in de multilux led armatuur van juwel past geen T5. Weet jij een goedkopere lamp die daar wel in past? Ik kan het op internet niet vinden maar zie wel dat deze lampen van juwel nieuw 70 euro per stuk kosten..
Paul says
Vraagje voor de plantenbakken onder ons. Ik heb nu een meter bak met 4x T5 (2* 865 + 2* 840).
Perfect voor de planten. Nu aan het kijken voor LED eventueel aangezien T5 lampjes stuk zijn of aan vervanging toe.
Maar hebben planten RGB leds nodig of kan je ook enkel met de white/koud wit werken?
Voor de effecten van zonsondergang en nacht etc hoef ik niet. Blijf ik er altijd nep uitzien en storend en niet natuurlijk :P
Gaat mij dus puur om de planten groei en een zo natuurlijk mogelijke licht/beeld.
Kom ik dan weg met 2x white + een dimmer of toch 2x white + 2* rgb of 3x white + 1 rgb?
Iemand tips/ervaring?
Gilles says
Hey Paul
Ik ben geen plantenbak (;-) ), maar kan je wel de volgende tip geven: voordat je je LEDs koopt, vraag eens wat het spectrum van de lamp is. Vervolgens kijken naar de pieken in het spectrum en controleer of dat geschikt is voor je planten + in jouw ogen mooi lijkt. Soms heb je namelijk licht dat heel goed is voor plantengroei, maar niet mooi oogt of andersom.
Groetjes
Gilles
Henk says
Hoi.
Ik heb een Juwel Rio 240 en daar zit een ledbalk in met alleen blauw en wit. Zijn er zover je weet ook RGB balken te krijgen voor deze bak? Ik heb het hele internet afgestruind maar ik kan niks vinden.
Vr. Gr.
Henk
Gert says
Hoi Gilles,
Ik heb net zo’n RGB ledlamp aangeschaft…en nu vraag ik me af welke kleuren ik nu juist moet instellen om zowel planten als vissen het meest tevreden te houden ??
Groetjes,
Gert
Gilles says
Hoi Gert
Goede vraag! Kun je niet werken met een programma van de fabrikant? Of zijn het echt draaiknoppen?
Groetjes
Gilles
Rob Visser says
Hoi Gilles,
Een vraag. Ik wil een set bestellen met een controller bij Ledstripkoning. De set bestaat uit 3 strips: 1 rgb en 2 koud wit. De koud wit zijn ook te vervangen voor warm wit. Dat lijkt mij mooier. Maar maakt het nog iets uit voor de planten, koud of warm wit? Of is het beter om koud en warm wit te combineren.
Mvg,
Rob Visser
Rob Visser says
Aanvullende info: de warmwit is is 900 lumen p/m en de koudwit is 1000 lumen p/m. Beide dimbaar en kunnen op een programma ingesteld (zonsopgang tot ondergang).
ton says
warmwit vroeger 3000 kelvin/ coolwit 4000 kelvin / 6500 kelvin daglicht is altijd een goede combinatie voor planten en vissen