Algen bestrijden 
CO2-systemen 
Plantenvoeding 
Aquariumtechniek 
Vissen & garnalen 
Opstart & onderhoud 
Aquariumplanten 
Aquascaping 
De japonica garnaal: een complete gids
Lees verder
In mijn vorig artikel over veilig de CO2 verhogen, heb ik jullie mijn verhaal al verteld van hoe ik eens al mijn vissen en garnalen vergast heb.
Als aquarist is dat zowat het ergste dat je kunt meemaken. Niet alleen ben je een hoop geld kwijt, je voelt je ook slecht omdat je je beestjes de dood in gejaagd hebt. Ik kan ervan meespreken helaas!
Gelukkig kun je een aantal voorzorgen nemen om te voorkomen dat dit gebeurt. Door veilig met je CO2 om te gaan, maar ook door een extra “veiligheidsmarge” in te bouwen.
Zuurstof.
Het “Bohr-effect” – een stukje wetenschap gemakkelijk uitgelegd
De kieuwen van je vissen werken net zoals onze eigen longen. Zuurstof uit het water komt via de kieuwen in het bloed terecht, en CO2 uit het bloed wordt terug in het water gedumpt.
Verhoog je de CO2 in het water dan stijgt de hoeveelheid CO2 in het bloed van de vis, daalt de pH-waarde van het bloed en werpt de hemoglobine meer zuurstof af. Hoe meer CO2 in het bloed, hoe minder zuurstof dus.
Dit noemt men ook wel het Bohr-effect.
Andersom is natuurlijk ook mogelijk: minder CO2, een verhoging in bloed-pH en de hemoglobine neemt meer zuurstof op.
Het gevolg van een zuurstoftekort in je aquarium
“Prima, maar wat betekent dit allemaal voor mijn aquariumvissen?”
Wel, stel je voegt steeds meer CO2 toe, dan kan de hemoglobine steeds minder zuurstof vasthouden omwille van het Bohr-effect.
Als er dan téveel CO2 is dan geraakt de vis in de problemen, en dat zie je meestal. Ze gaan naar lucht happen, ze schuilen, worden onrustig, de kieuwen bewegen abnormaal snel …
Indien de hoeveelheid CO2 nog verder stijgt dan “stikt” als het ware de vis door de te hoge hoeveelheid koolstof in zijn bloed.
Je hebt dan met andere woorden je vis vergast.
Bovendien zijn sommige aquaria van nature al gevoelig voor een zuurstoftekort:
- Aquaria op een warme plek: warm water bevat minder zuurstof. Daarom zie je in de zomer je vissen vaker naar lucht happen dan in koude maanden
- Een hoog en/of smal aquarium bevat minder zuurstof doordat er minder wateroppervlakte is
- Een bak met nitriet (bv pas opgestart) bevat minder zuurstof, doordat het nitrificatieproces zuurstof opeist
Een goede verluchting stabiliseert de CO2
Niet alleen voor je vissen en garnalen kan een zuurstoftekort dramatische gevolgen hebben. Ook voor je plantengroei is het niet ideaal.
Waarschijnlijk heb je het al gelezen op de blog: onstabiele CO2 veroorzaakt heel vaak baardalg. Wat bedoel ik daarmee? Wel, stel je hebt een slecht afgestelde pH-controller die dan weer voldoende CO2 toevoegt en dan weer te weinig. Je krijgt dan “onstabiele CO2”.
Of bijvoorbeeld een situatie die héél vaak voorkomt: je voegt CO2 toe en de pH blijft en blijft maar dalen. ‘s morgens (voor je planten) is je CO2-monitor mooi limoengroen zoals het hoort, ‘s avonds is hij dan geel en zitten je vissen naar lucht te happen.
Hieronder vind je een grafiek die deze situatie visualiseert :
Zie je hoe de concentratie CO2 steeds blijft stijgen, ondanks die “siësta”?
Bij “licht aan” zit de CO2 op ongeveer 35ppm. Vervolgens blijft hij klimmen tot aan 55ppm, waarna een siësta wordt ingevoerd. Na de siësta blijft de CO2 nog verder stijgen tot +60ppm.
Gevaarlijk voor je vissen én met een groot risico op algen!
Hoe zuurstof aan je aquarium toevoegen en teveel CO2 vermijden
Om te vermijden dat de CO2 zich gaat opstapelen zoals in de grafiek hierboven, en om te voorkomen dat je je vissen vergast, kunnen we met opzet zuurstof gaan toevoegen.
Hierdoor creëren we een soort “veiligheidsmarge” voor je vissen én zorgen we voor een goede, stabiele balans tussen de CO2 en O2.
Maar hoe kun je dan meer zuurstof aan je aquarium toevoegen? Daar bestaan verschillende methodes voor:
- Vermijd een kaamlaag op het wateroppervlakte. Hierdoor krijg je een beter “gasuitwisseling” tussen het aquarium en zijn omgeving en dus ook meer zuurstof in het water. Een goede “skimmer” is hier ideaal voor.
- Verbeter de watercirculatie. Betere watercirculatie wil zeggen dat de zuurstof (en meststoffen) ook beter gedistribueerd kan worden doorheen heel het aquarium
- Zorg voor een mooi rimpeling op het wateroppervlakte. Ook dit zorgt voor een betere gasuitwisseling. Hieronder een video:
- Ververs regelmatig je aquariumfilter zodat je bacteriecultuur in topvorm zijn. Zij zorgen namelijk ook voor zuurstofproductie in het aquarium.
- Voeg genoeg aquariumplantje toe, hoe meer hoe beter! Plantjes zijn een goede bron van zuurstof en brengen het aquarium sneller in balans. Ik zou hier dus zeker niet op besparen.
- Gebruik een nat/droog filter of een bioloog.
Een luchtpomp zou ik niet gebruiken, tenzij die héél fijne belletjes maakt. Vaak zijn de zuurstofbellen te groot en stijgen ze direct naar het wateroppervlakte waardoor ze maar weinig zuurstof in oplossing toevoegen aan je aquarium.
Wanneer je deze technieken toepast, krijg je zoiets:
Zie je het enorme verschil tegenover de vorige grafiek?
Door de extra zuurstof die je hebt toegediend, zorg je ervoor dat de vissen steeds genoeg zuurstof in hun bloed hebben + je stabiliseert de CO2-waarde gedurende de hele fotosynthese.
Het resultaat: minder gestresseerde vissen en een betere plantengroei.
Maar, dan verspil ik toch een hoop CO2?
Klopt.
Maar vergeet niet dat de meeste CO2 die we toevoegen sowieso wordt verspild. Bovendien is het beter om meer geld te spenderen aan CO2 dan aan nieuwe vissen, toch?
Reken het even uit: stel je hebt een CO2-fles van 2kg en een hervulling kost ongeveer 24€ (1,20€ per 100gr). Laten we zeggen dat je met een sterke verluchting, 20% van de CO2 meer verspild. Dat kost je dan uiteindelijk een extra 5€ per fles.
Toch een heel stuk minder dan 10 dode vissen (of zelfs meer) niet?
Ik weet alleszins waaraan ik liever wat extra geld spendeer :-)
En jij?
Heb jij al per ongeluk je vissen vergast? Of onstabiele CO2? Wat heb je toen gedaan?
Laat het me hieronder weten! Ik ben benieuwd naar je techniek.
[ninja-inline id=2164]
Beste, deze morgen waren mijn vissen levenloos en naar lucht aan het happen. Dus heb ik mijn filteruitloop meer naar het wateroppervlak verplaatst, zodat er heel kleine luchtbelletjes in het water komen. Toen ik deze avond thuiskwam herkende ik mijn aquarium niet meer: Levendige vissen zoals nooit tevoren. Toen ik googelde vanavond over zuurstof in aquariums ben ik hier terecht gekomen en de tip over “surface flow” gezien. Dit was voor mij duidelijk al meer dan voldoende om het probleem opgelost te zien. Zoals ze in het filmpje zeggen: “flow is key!”
En proficiat met de leuke blog, mij zie je hier zeker nog terug!
Grtz
Hey Sven
Bedankt en goed om te horen dat het nog goed is gekomen met je vissen!
Groeten
Gilles
Hoi hoi,interessant stuk maar ik heb een probleem.
Heb een rio 240 met 30kg bodem en de gewone gezelschapsvissen.
Vuurneons,kerri tetra’s,kardinaal tetra’s’vuurstreep rasbora’s,guppen,kegelvlekjes,een weeraaltje,een L001 van 18cm en L103 van 5cm en een L128 van 15cm en een L144 man van 7cm.
Nog 2 ancistrussen van max 7cm waarvan 1 man en 1 vrouw en een 4cm kleine L144 longfin.
1 popondetta,1 glasmeerval,1 synodontis en een koppel ramirezi’s en een drakenkop aal.
Van die popondetta en die glasmeerval komen er nog meer maar dit waren de laatste in de winkel maar goed daar draaot mijn probleem niet om.
Sinds vorige week had ik ineens stip,ik heb een exit kuur gedaan en de stip was weg,kuurtje klaar en 2 dagen later ineens een gup met een weggevreten staart,verflaagje bladderde van zn huidje af,had een “zadel” onder zn rugvin en zwom heel raar,volgende dag dood en weer 2 nieuwe gevallen,ook die binnen een dag dood.
Vandaag een nieuw geval,begint met raar zwemmen,achterlijf hangt naar beneden en kleurverlies en staart lost gewoon op.
Alleen de mannetjes hebben dit.
Ben gaan zoeken en kwam uit op columnaris infectie.
Toen viel mij op dat mijn drakenkop aal allemaal rare witte dingen had bij zn bek/tanden.
Hij is mager,eet niet en zn kop is ingevallen en zn ogen zijn niet glanzend/helder.
Ook werd hij hysterisch toen hij tegen de ruit zwom,tsja dat deed denk ik pijn en begon in het wild te schudden met zn kop.
Heb hem even in water gezet in een emmer uit een andere bak waar gezonde guppen in zitten en waar wat zouttabletten in zitten en dat water is ook wat zouter.
Hij bleef heel rustig in de emmer en heb hem daar een uurtje laten zitten.
De zieke gup die ik erbij had gedaan was na een half uurtje dood helaas.
Heb draak weer terug gezet in mn rio en daar ging ie weer,alsof ie op zoek was naar zuurstof,bek elke keer wagenwijd open en naar het oppervlak zwemmen.
Vriend van me heeft het water getest en alles was in orde behalve de zuurtsof,die zou 8 moeten zijn en was 3.5 dus duidelijk.
We hebben circa 100L water ververst en ik zie nu idd allemaal luchtbelletjes op mn planten zitten.
Temp is 27 graden vanwege die kuur,bak draait normaal op circa 23,5/24.
Moest op aanraden esha gaan gebruiken en ook een extra kuur exit erbij combineren.
De bek van mn draak leek op te knappen maar hij bleef naar zuurstof zoeken.
Morgen zal uitwijzen of het verversen heeft geholpen maar vrees dat ie het niet gaat redden want hij eet ook niet.
Wat de rest betreft,had in de avond niets gemerkt aan de rest,alles levendig en de volgende ochtend een dooie kegelvlek en een dooie tetra.
De volgende mannelijke gup heb ik net alweer vreemd zien zwemmen dus die gaat ook dood.
Heb er net eentje dood moeten maken want die lag te tollen.
Gister was er nog niks aan de hand met die gup,vanmiddag/vanavond was de staart nog in orde en een uurtje later hangt ie te tollen en zn staart helemaal verpulvert.
Er is de laatste tijd veel gedaan in de bak dus stress hebben ze wel te verduren gehad dus daar zal die stip/vinrot en bekrot wel vandaan komen maar ineens een zuurstof gebrek ??
Heb het idee dat het begonnen is allemaal toen ik er een nieuwe tl balk in heb gedaan,planten gingen ook ineens allemaal kapot.
Wat veranderd er in/aan je bak/water als je een nieuwe tl balk erin doet.
Ik heb de t8 balken van 38watt en had er 1 vervangen voor een combibalk,die schijnt zowel voor de plantengroei te zijn als voor de vissen.
Heb nu mn oude balken er weer terug in,een daylight.en een roze (plant growth) of zoiet maar die balken zijn al 5 jaar oud maar mn planten deden het altijd prima maar toch werd me aangeraden nieuwe te nemen,toen is de ellende begonnen naar mijn idee.
Ik zal vast info vergten te melden dus vraag het me asjeblieft maar ik hoop dat iemand dit herkent en mij advies kan geven.
Groetjes Danielle
Dag Danielle
Bedankt voor je reactie :-)
Helaas heb ik geen enkele ervaring met visziektes, dus kan je hier niet echt mee helpen. Misschien iemand anders wel?
Groeten
Gilles
Hoy Daan of Danielle,
Met visziektes kan je weinig beginnen zeker als het in een gevorderde stadium is
Als ik jouw was zou ik nog een kuur doen van een week, misschien dubbele dosis, esha exit SAMEN met esha 2000, die twee samen zijn goed voor de meeste visziekten.
Nu MOET je active kool uithalen, uv lampen uit en kunstharsen er uit, dus alleen nog filteren op watten en de biokorrels en/of pijpjens.
Je moet ook een luchtpomje aan hebben voor wat extra zuurstof
Ook geen waterverversen tijdens de kuur want dan haal je de medicijnen er uit.
Je water word zo groen als de Hulk maar dat kan je later uit filteren met active kool na een stevige waterverversing.
Na die week moet je kijken of het goed gaat/,beter worden, zo niet dan nog een paar dagen doorgaan met de kuur.
Er zullen ongetwijveld nog vissen doodgaan maar de meesten zullen het wel redden denk ik.
Ik heb ook een gevoel dat je teveel vis hebt voor die 260 liter, een leidraad is ong 1cm volwassen vis per liter water. Mag wel iets meer maar dan wel met 2 pompen en/of bioloog.
Ik hoop dat het dan beter gaat, maar is geen garantie.
Laat me weten of het wel of niet geholpen heeft en schrijf gerust weer als je advies wil.
MVG Dolf Janssen
Ze hebben al een dubbele kuur gehad.
Eerste keer 3 dagen exit,2 dagen niks en daarna weer 2 dagen exit en esha,toen water ververst en lifeguard erin gegooid.
Niks helpt…..
Bak is nu helemaal leeg,liggen wat uitgekookte keien in en een uitgekookt legkokertje.
Planten zijn eruit.
Heb een borrelaar er standaard in en heb de terugvoer nu zo staan dat de straaltjes hele kleine miniscule belletjes het water in blazen.
Er zit echt niet teveel vis in de bak,er kan zelfs nog bij.
Kool heb er nooit in gezeten.
Hoy Daan
2dagen is echt niet genoeg en je moet esha exit samen met esha 2000 doen om de beste resultaten te krijgen. Jij bent toch ook een week ziek als je de griep hebt. Die slijmlaag van die vissen moet afgebroken worden en nieuwe aangemaakt worden.
Hoop dat dit gaat helpen.
MVG Dolf.
Zoals ik al schreef,ze hebben een 3 daagse Exit kuir gehad,toen 2 dagen niks gedaan en toen weer een kuur van esha met exit samen.
Dat hielp niet.
Toen lufeguard erin gegooid en gister lag mijn ancistrus man dood samen met een kerritetra en een blauwoogje.
Ben sinds gister over kool gaan filteren en zoals elke dag ziet alles er gezond uit maar binnen een uu ken er zomaar weer wat dood liggen.
Van de week wil ik alparex gaan proberen mitsbhet nu goed blijft gaan.
Ik filter nu ff 2 weken over kool ga dan voorzichtig mn spiderwood terug plaatsen en mn planten en ga het dan weer aankijken.
Hoy allemaal,
Heb weer een nieuwe aquarium gekocht (2de hands) mijn 3de daar zat een nat en droog filter bij van eheim.
De 2229 die dus zijn eigen leegpomt en dan weer vult. Deze werkt prima.
Nu zie ik dat Gilles aanbeveelt om een nat/droog filter te gebruiken om meer zuurstof in het aquarium te krijgen. Een mazzeltje dus.
Wat mij opvalt dat mijn eheim pomp heel veel zuurstof inbrengt want alles zit onder de zuurstof belletjes.
Wie heeft er ervaring met dit soort pompen en waarom word deze niet meer gemaakt als die zo goed werkt??
Heb altijd al een bioloog willen hebben maar heb geen ruimte in de kast onder, +- 60cm breed.
En ben een beetje huiverig om een overflow te maken (over de rand) want ben bang dat deze er mee stopt als ik er niet ben, dan staat alles stil.
En een gat in het glas boren wil ik absoluut niet.
Een paar reacties zou ik zeer op prijs stellen want ik wil hier meer over weten.
MVG Dolf.
Hey Dolf
Ik ben jaloers, ik zoek al langer zo’n Eheim ;-) Eigenlijk voor exact dezelfde reden als jij: weinig plek + weinig ervaring met zo’n overflow dus beetje schrik om alles onder water te doen staan.
Ik meen wel te herinneren dat ze wat last hadden van lekkages + misschien gewoon geen marktinteresse in deze filters tegenover de gewone “potfilters”.
Groeten
Gilles
Ja je hebt gelijk over lekkages, maar heb gewoon alle rubber ringen vervangen en nu is hij goed.
Wat ik ook doet en is heel belangrijk en de meeste mensen vergeten of weten dit niet, dat je alle rubbers regelmatig moet insmeren met vaseline of die siliconen spray van eheim, maar die is heel duur.
MVG Dolf.
Hey Dolf
Bedankt! :)
Groeten
Gilles