Onlangs kreeg ik een mailtje van één van mijn lezers.
Zijn vraag was of hij wel genoeg aquariumverlichting gebruikte. Uit zijn watt per liter berekening bleek namelijk dat hij vrij laag zat met zijn licht.
Mijn advies? Je hebt zeker voldoende licht voor gezonde plantengroei. En verban die watt per liter regel ;-)
Bij de “Watt per liter” regel tel je de wattages van je lampen op en die deel je dan door de hoeveelheid liters van je bak.
Stel: je hebt een aquarium van ongeveer 100 liter met daarop 2x 24w T5-lampen. Dan kom je op een watt/liter van 0,48 uit (100 liter gedeeld door 48 watt).
Diezelfde regel stelt dat:
Met de bovenste bak zou je dus gemakkelijke tot medium planten kunnen groeien.
Eenvoudig, toch?
Helaas te mooi om waar te zijn!
Om je een voorbeeld te geven.
Stel je hebt twee identieke open aquaria. Beide zijn 40cm hoog, bevatten zo’n 100 liter water en hebben 2x 24w T5-lampen. Maar bij aquarium A hang je de verlichting 20cm hoger dan bij Aquarium B.
Beide bakken hebben dan evenveel wattage per liter, maar in realiteit zal aquarium A minder lichtsterkte hebben dan aquarium B. Waarom? De lichtbalken hangen 20cm hoger, waardoor het licht een grotere afstand moet afleggen tot de bodem.
Snap je het punt?
Vergeet dus die Watt per liter regel om te weten of je licht goed is!
Hoe kun je dan wél de lichtintensiteit meten op een zo objectief mogelijke manier?
Met een PAR-meter.
PAR is een afkorting voor “ Photosynthetically Active Radiation“. Een PAR-meter berekent de frequenties binnen het lichtspectrum dat planten kunnen gebruiken voor de fotosynthese.
Met andere woorden: het meet de lichtintensiteit zoals je planten het zien. Dat licht gebruiken ze om te kunnen groeien.
Zo’n PAR-meter werkt vrij eenvoudig. Je steekt de sonde in het water, bijvoorbeeld op de bodem, en het gedeelte dat je in je hand houdt zal dan een waarde geven, bijvoorbeeld 40 µmol PAR. Vervolgens verplaats je de sonde naar het wateroppervlakte en krijg je de waarde 100 µmol PAR.
Maar wat betekenen nu die waardes?
Volgens onderzoek door Tom Barr heb je drie categorieën (gemeten op de bodem):
De ideale waarde voor een plantenbak met een goede mengeling van gemakkelijke tot moeilijkere plantjes is 40 à 50 µmol PAR op de bodem, goede CO2 en voldoende meststoffen.
De categorie 80 – 120 µmol PAR vermijd je best. Je planten groeien dan bijzonder snel en hebben een enorme vraag naar CO2. Die kun je heel moeilijk beantwoorden met je CO2-systeem zonder je vissen te vergassen. De kans op algen én vissterfte is dus groot.
“Waar kan ik zo’n PAR-meter kopen?”, zie ik je nu al denken ;-)
Ik moet je helaas waarschuwen: ze zijn vrij moeilijk te vinden in de Benelux en bovendien zijn ze bijzonder duur.
De Apogee Aquarium PAR Meter bijvoorbeeld kost zo’n $335, da’s omgerekend bijna 300€ …
Een enthousiaste aquarist op Plantedtank.net was wel zo vriendelijk om verschillende lichtbronnen boven verschillende aquaria’s te testen en vervolgens de PAR-waardes in een handige tabel te gieten.
In tabel 1 zie je de verschillen qua PAR tussen T8, Power Compact en T5-lampen (aquarium LED staat er helaas niet in). Vervolgens worden die lampen op verschillende hoogtes geplaatst boven het aquarium. Het resultaat is een (te) lage, middelmatige of (te) hoge PAR.
PS: een inch is ongeveer 2,5cm. Een hoogte van 16 inch komt dus ongeveer overeen met een bak van 40cm hoog.
Tabel 2 toont je dan weer het effect van een goede reflector op de PAR-waardes van een T5-lamp:
Opgelet: dit zijn heel algemene gegevens, gebruik de tabellen dus enkel als leidraad en niet als absoluut cijfer.
Wil je de èchte PAR-waarde van jouw verlichting meten, dan is een goede PAR-meter de enige optie.
Een andere methode die je ook wel eens hoort of leest, is de “Lumens” regel. Het Lumen bepaalt de totale hoeveelheid lichtenergie dat je aquariumlamp (of elke andere lichtbron) uitstraalt.
Maar … hier zit een addertje onder het gras.
Een Lux-meter (Lux = het aantal Lumen per vierkante meter) registreert vooral het licht waar het menselijk oog gevoelig voor is, namelijk groen licht. Blauw en rood licht worden niet goed gemeten. En laat dat net het spectrum zijn waar je planten het meest aan hebben!
Met andere woorden: Lumen of Lux werkt vooral voor het menselijk oog, maar is niet echt bruikbaar voor planten.
Het is bijvoorbeeld perfect mogelijk dat een lamp met veel Lumen (sterk licht in onze ogen) een laag PAR heeft voor je planten. Andersom is ook een mogelijkheid: de lamp lijkt op het eerste zicht weinig licht af te geven (weinig Lumen), maar heeft wel een uitstekende PAR.
Gebruik dus niet de hoeveelheid Lumen of je eigen ogen om te weten of je sterk of zwak licht hebt!
Er bestaat wel een trucje waarbij je de Lux-waardes kunt omrekenen naar PAR.
Je meet dan eenvoudigweg de Lux-waardes af en vervolgens deel je die waarde door een “constante”, naargelang het type lamp dat je gebruikt boven je bak. Het resultaat wat je dan krijgt is de PAR-waarde, uitgerekend in µmol/m2/sec.
Hieronder vind je een lijst van de verschillende constantes:
Hou er wel rekening mee dat je bij deze methode een grotere foutenmarge hebt dan bij een PAR-meter. Je krijgt een relatieve meting (ongeveer juist) en geen exacte waarde.
Gebruik deze methode dus enkel als leidraad, net zoals de tabellen hierboven.
300€ vind ik persoonlijk veel geld voor een PAR-meter, zeker voor iets dat je eigenlijk niet ZO vaak gebruikt.
Daarom dat ik een geheel andere methode verkies, eentje dat veel goedkoper is maar wel wat geduld vraagt.
Je zult hiermee niet de lichtintensiteit in cijfers meten, maar je kunt wél de lichtsterkte aan jouw gewoontes en aan de behoeftes van de planten aanpassen.
Zo ga je te werk:
OK, nu je bak stabiel is én met gezonde planten, is het tijd om het licht te verhogen:
Zie je wat ik gedaan heb?
Ik verhoog EERST DE CO2 en pas dàn de verlichting. Op die manier voorkom je dat je een CO2-tekort krijgt door het extra licht.
Want meer licht betekent dat je planten sneller gaan groeien. En planten die sneller groeien, hebben meer voeding nodig. Als er onvoldoende voedingsstoffen (waaronder CO2) zijn, dan stopt de plant met groeien, verslijmen ze en krijg je algen.
En dat wil je zoveel mogelijk vermijden natuurlijk ;-)
Voorzie dus altijd eerst onbeperkte voedingsstoffen voor je planten en ga dan pas je licht verhogen.
Vergeet de Watt per liter regel en gebruik een Lux-meter enkel als leidraad!
De enige echt objectieve methode om de sterkte van je aquariumlicht te meten, is een PAR-meter.
Helaas zijn die nog peperduur. Een goedkoper alternatief is beginnen met laag licht en stilletjes aan de lichtsterkte te verhogen tot je de gewenste plantengroei hebt! Ondertussen verhoog je de CO2 en doseer je volgens de Estimative Index om voedingstekorten te vermijden.
Eventueel kun je de tabellen van PlantedTank gebruiken, maar dan enkel als leidraad.
En jij? Gebruik jij eerder laag of sterk licht? En met welke problemen zit je momenteel? Laat het mij hieronder weten of op mijn Facebook-pagina!
[ninja-inline id=2164]
Ben je net als ik gek op die bakken vol groene pracht? Bijna altijd vind…
Een ding is zeker, de Amano of Japonica garnaal is een populair beestje. Ligt het…
Geef toe, een “betta” is een prachtvis, toch? 😊 Met zijn bijzondere kleuren en…
Ik heb al eens een artikeltje geschreven over rode aquariumplanten en hoe je die het…
Je wil een vuurgarnaal kopen? Of misschien zelfs vuurgarnalen kweken? Ik geef je geen ongelijk!…
Hoppa, weer nieuwe inspiratie voor je toekomstige bak! Deze keer het aquarium van Nigel Hoevenaar.…
Bekijk de reacties
Ik heb een vraag over mijn verlichtings duur.
Op het moment staat mijn rgb led verlichting aan van 09:00 -11:00 (gedimd)en van 11:00 -20:00 staat mijn hoofdverlichting aan (T8 JUWEL DAYLIGHT EN GROLUX SYLVANIA)en van 20:00 -23:00 staat de ledverlichting weer gedimd aan.
ik geef van 10:00 tot 19:00 co2.
Is dit teveel licht?
Mvg Patrick
Hey Patrick
Je hebt pas teveel licht als je onvoldoende CO2 en voedingsstoffen kunt toedienen om je licht te balanceren. Als de planten goed groeien, dan zal de balans CO2 - verlichting - voedingsstoffen wel goed zijn en hoef je je niet druk te maken om je licht. Pas als je algen hebt (voornamelijk draadalg en baardalg) of slechte plantengroei, dan zou ik eens kijken of je balans wel goed is. In dat geval kun je bv. het licht dimmen en/of meer CO2 & meststoffen toedienen.
Groetjes
Gilles
Hallo iedereen,
Ik heb een bak van L120 x H50 x B40 en heb onlangs een nieuwe kap gemaakt met een Juwel Helialux 120 in verwerkt. Mijn planten groeien best wel goed, alleen mijn rode planten groeien weinig en hebben niet echt een rode kleur. Ik gebruik elke dag EasyCarbo, CO² en Ferropol 24 (5 druppels per dag, 1 drup/50l water), daar bovenop 1x/week een dosis Profito.Mijn dag-programma voor de Helialux is als volgt: Opbouwend van 11hr00 om rond 13hr00 op 100% licht te geven en van 19hr00 afbouwend tot 22hr00 tot licht uit. Wat zijn uw raadgevingen om mijn rode planten ook rood te krijgen en te doen groeien? Rode planten zijn: Alternanthera reineckii "Mini" en middenzoneplant waarvan ik de naam niet echt meer weet.
Alvast bedankt voor jullie reacties!
Marc.
Hey Marc
Heb je dit artikel al eens gelezen? https://www.aquascaping-blog.com/2683/rode-aquariumplanten
Groetjes
Gilles
welleens van de seneye reef gehoord?
heef teen kelvin lux EN par meter ingebouwd!
Hey Daniël
Ja, die ken ik maar ik twijfel aan de accuraatheid ervan voor die prijs. Volgens mij berekent hij de PAR door de lux-waardes om te zetten maar die methode is vaak niet accuraat genoeg.
Groetjes
Gilles
Hallo Gilles,
In mijn bak heb ik 2 x T8 die 8 uur aan staan. Ik wil graag dat mijn planten sneller groeien en de rotala roder wordt. Is het beter om de lichtduur te verlverlengen of om reflectors te plaatsen? Ik voeg co2 toe en pas de EI methode toe. De bak is 60 cm hoog.
gr Rob
Hey Rob
Mijn excuses voor de late reactie: groep + voorbereiding op Vivarium is geen goede combinatie!
Als je snellere groei wil, moet je vooral de lichtsterkte verbeteren dus zou ik opteren voor reflectors. Vergeet wel niet om ook je CO2 ietsje te verhogen dan, kwestie van een goede balans tussen CO2 & licht te behouden.
Groeten
Gilles
ter info de seneye reef (google) heeft een ingebouwde kelvin, lux EN par meter voor onderwater!
Hoi
Klopt, heb nog overwogen om hem voor de PAR-meter te kopen (zie mijn artikel over lichtsterkte meten), maar de meningen zijn nogal verdeeld over de nauwkeurigheid van die PAR-waardes. Dus voorlopig nog niets! :-)
Groeten
Gilles
Beste Gilles,
Ik heb een aquarium van 1 meter (netto inhoud is ongeveer 190 liter).
Sinds kort voeg ik co2 toe dmv een spuitbus en een diffuser (van Colombo, geschikt voor aqua tot 50 liter). Daarvoor was het een Non CO2 aquarium. Sinds deze week pas ik de Estimative Index toe (waterwissel wekelijks 50 procent).
Er zitten twee T8 30 watt lampen in (wat oudere lampen). 1 lamp doet het sinds gisteren niet meer. Nu krijgt mijn aquarium minder licht. Mijn vraag is: moet ik deze lamp vervangen omdat anders het te weinig licht is, of is dit juist beter omdat mijn aquarium hierdoor dus minder co2 nodig heeft?
Ik kan alle planten goed zien, overal komt dus wel iets van licht (op de voorgrond meer dan achterin, omdat de achterste lamp stuk is).
Is het een idee om het bij 1 lamp te houden, minder voedingsstoffen toe te voegen en de waterwissel naar 25 % te doen? Ik ben benieuwd hoe jij hier over denkt.
Alvast bedankt.
Gr. Wendy
Dag Wendy
Aangezien je nu met CO2 werkt, zou ik die tweede lamp wel vervangen. Het risico op een CO2-tekort is namelijk kleiner (je voegt het extra toe), waardoor je weer ietsje meer licht kunt toevoegen.
Als je 25% wil verversen, kun je inderdaad de helft van de voedingsstoffen doseren.
Groeten
Gilles
Hallo Gilles,
Ik heb pas een trigon 190 gekocht en gisteren de planten geplaatst. Ik voeg co2 toe en hanteer de Estemative index. Wat betreft de verlichting heb ik 2 x oude t8 buizen geplaatst (kleur 840). Deze staan 8 uur aan. Ook heb ik led verlichting als avondverlichting geplaatst. Deze staat 2 uur lang aan. Het gaat om led met 90 lumen. Nu is mijn vraag: moet ik de led verlichting mee rekening (dus wellicht de verlichtingsduur van de TL aanpassen en de co2) of kan het als extra bovenop de 8 uur TL licht?
Ik heb ook reflectors liggen maar deze heb ik nog niet toegepast uit angst voor alg.
Vriendelijke groet, Rob
weet niet maar dit is mijn naaam
Dag Rob
Als dat heel zwakke verlichting is, dan zou ik het niet meerekenen hoor :-)
Groeten
Gilles
Hallo Gilles
met veel belangstelling lees ik je artikelen over Co2 etc.
ik gebruik ook Co2 bemesting en zit nu op ongeveer 90 bellen p/m van uit mijn bellen teller.
is dat veel te veel ??? Gebruik ook led verlichting die staat op 60% en gebruik 1x per week jou All in One mest.
gebruik ook een extra wave pompje voor meer circulatie in het water.
Toch heb ik last van beginnende baardalg groei.
wat kan ik het beste doen ????
Dag Wijjo
Bevalt All-in-One je? :-)
Nee, lijkt me niet teveel, maar dat is moeilijk te zeggen want het hangt van bak tot bak af hoeveel je ongeveer moet toevoegen. Maar 90 bellen pm voor 200 liter is niet extreem veel.
Hou er rekening mee dat baardalg voorkomt bij schommelende CO2. Als je veel hebt zitten wijzigen (meer CO2, meer watercirculatie, ...) krijg je ook weer tijdelijk schommelingen en een onbalans, wat op zijn beurt baardalg kan veroorzaken.
Ik zou het even met rust laten en zien hoe alles groeit.
Groeten
Gilles
All in One gebruik ik ongeveer 3 weken dus daar kan ik nog niet veel over zeggen.
water verversen kan ik dus beter 1x per week doen. Of beter 1x per 2 weken ????
zal de rest zo laten voor wat het is en afwachten.
Dag Wijjo
Mijn excuses voor de late reactie!
Je kunt gewoon wekelijks verversen en doseren volgens het flesje. Als je liever 1x per 2 weken ververst, dan doseer je de helft van wat er op het label tsaat :-)
Groeten
Gilles
Nog even een aanvulling, de bak is 200 liter en draait nu ongeveer 1 1/2 maand
ph is 7.3 en een kh van 6
Beste Gilles, ik zie door de bomen het bos niet meer. In mijn bak van netto 100 liter (ferplast Dubai 80) zitten 2 lampen van Sylvania aqua classic FHO24W/T5. De bak is 40 cm hoog. Nu heb ik alleen wat javavarens, javamos en weeping mos. De javavarens lijken het goed te doen, maar het mos lijkt steeds weer weg te kwijnen, veel bruine stukken etc. Ik voeg profito toe. Kun jij aangeven of dit nu de juiste lampen zijn voor deze bak?
om nog wat meer gegevens aan te leveren, de lampen geven een 6500K. Ik gebruik alleen een omgedraaid CO2 bakje. PH is 7,6; PO4 0,2; KH 5; GH 8; NO2 0; NO3 20; NH4 0. Er staat genoeg stroming in de bak, denk ik, van een externe eheim 2211. Er is geen visbestand alleen dwerggarnalen.
Dag Rob
Ik zou eens kijken om een efficiëntere manier te zoeken om CO2 toe te voegen, dat omgedraaid bakje verspild behoorlijk wat CO2. Misschien is een atomizer iets voor je, aangezien je met een externe filter werkt?
Groeten
Gilles
Normaliter heeft mos toch niet echt veel co2 nodig. Ik heb mosjes in de garnalenbakjes waar ik verder niets toevoeg en waar dus het co2 erg laag is.
Rob,
Ik heb bij de inrichting van dat mos op een soort matje gekocht en dat doet het nu toch niet meer echt goed. Daar heb ik al gelijke verhalen over gehoord maar de rest van de mossen doen het wel prima met weinig licht en geen voeding in de TB bak.
Maar goed, je hebt weinig en weinig natuurlijk . Ik heb een led van 3 W boven een bakje van 30 liter.
John, groeit het bij jou wel goe? Zou ik mogelijk de lichtintensiteit minder moeten maken? Ik lees vaak dat mos weinig licht nodig heeft, maar ik heb juist het tegenovergestelde gevoel, want het mos dat net iets meer in de schaduw hangt wordt ook eerder bruin.
Hey Rob
Naar mijn ervaring houdt mos wel van een beetje stroming (anders komt er veel vuil in zitten). En het kan prima om met zwak licht hoor, hij zal dan wel trager en minder "kort" groeien.
Groeten
Gilles
Maar de lampen zouden dus goed moeten zijn, denkende aan het spectrum? Verder heeft mos na mijn mening ook niet veel of zelfs helemaal geen CO2 nodig, vandaar vee fancy systeem en al daarom begon ik te twijfelen aan de lampen.
Hey Gilles.
Als je het zou doen via stap voor stap zoals je uitlegde met eerst co2 verhogen en daarna licht etc.
Kom je dan niet in de problemen als je alvorens een drystart heb gehad van pak em beet 4/6 weken voor je HC?
Dit aangezien HC toch veel licht vereist, kan het dan zo zijn dat je HC het begeeft omdat je met weinig/laag licht begint?
Hey Bram
Waarschijnlijk gaat de HC gewoon stil zitten en niet groeien in dat geval. Maar dat is niet zo'n probleem, want dankzij de Dry Start is hij mooi gegroeid al. CO2 is veel belangrijker tijdens die overgang.
Groeten
Gilles