Onlangs kreeg ik een mailtje van één van mijn lezers.
Zijn vraag was of hij wel genoeg aquariumverlichting gebruikte. Uit zijn watt per liter berekening bleek namelijk dat hij vrij laag zat met zijn licht.
Mijn advies? Je hebt zeker voldoende licht voor gezonde plantengroei. En verban die watt per liter regel ;-)
Bij de “Watt per liter” regel tel je de wattages van je lampen op en die deel je dan door de hoeveelheid liters van je bak.
Stel: je hebt een aquarium van ongeveer 100 liter met daarop 2x 24w T5-lampen. Dan kom je op een watt/liter van 0,48 uit (100 liter gedeeld door 48 watt).
Diezelfde regel stelt dat:
Met de bovenste bak zou je dus gemakkelijke tot medium planten kunnen groeien.
Eenvoudig, toch?
Helaas te mooi om waar te zijn!
Om je een voorbeeld te geven.
Stel je hebt twee identieke open aquaria. Beide zijn 40cm hoog, bevatten zo’n 100 liter water en hebben 2x 24w T5-lampen. Maar bij aquarium A hang je de verlichting 20cm hoger dan bij Aquarium B.
Beide bakken hebben dan evenveel wattage per liter, maar in realiteit zal aquarium A minder lichtsterkte hebben dan aquarium B. Waarom? De lichtbalken hangen 20cm hoger, waardoor het licht een grotere afstand moet afleggen tot de bodem.
Snap je het punt?
Vergeet dus die Watt per liter regel om te weten of je licht goed is!
Hoe kun je dan wél de lichtintensiteit meten op een zo objectief mogelijke manier?
Met een PAR-meter.
PAR is een afkorting voor “ Photosynthetically Active Radiation“. Een PAR-meter berekent de frequenties binnen het lichtspectrum dat planten kunnen gebruiken voor de fotosynthese.
Met andere woorden: het meet de lichtintensiteit zoals je planten het zien. Dat licht gebruiken ze om te kunnen groeien.
Zo’n PAR-meter werkt vrij eenvoudig. Je steekt de sonde in het water, bijvoorbeeld op de bodem, en het gedeelte dat je in je hand houdt zal dan een waarde geven, bijvoorbeeld 40 µmol PAR. Vervolgens verplaats je de sonde naar het wateroppervlakte en krijg je de waarde 100 µmol PAR.
Maar wat betekenen nu die waardes?
Volgens onderzoek door Tom Barr heb je drie categorieën (gemeten op de bodem):
De ideale waarde voor een plantenbak met een goede mengeling van gemakkelijke tot moeilijkere plantjes is 40 à 50 µmol PAR op de bodem, goede CO2 en voldoende meststoffen.
De categorie 80 – 120 µmol PAR vermijd je best. Je planten groeien dan bijzonder snel en hebben een enorme vraag naar CO2. Die kun je heel moeilijk beantwoorden met je CO2-systeem zonder je vissen te vergassen. De kans op algen én vissterfte is dus groot.
“Waar kan ik zo’n PAR-meter kopen?”, zie ik je nu al denken ;-)
Ik moet je helaas waarschuwen: ze zijn vrij moeilijk te vinden in de Benelux en bovendien zijn ze bijzonder duur.
De Apogee Aquarium PAR Meter bijvoorbeeld kost zo’n $335, da’s omgerekend bijna 300€ …
Een enthousiaste aquarist op Plantedtank.net was wel zo vriendelijk om verschillende lichtbronnen boven verschillende aquaria’s te testen en vervolgens de PAR-waardes in een handige tabel te gieten.
In tabel 1 zie je de verschillen qua PAR tussen T8, Power Compact en T5-lampen (aquarium LED staat er helaas niet in). Vervolgens worden die lampen op verschillende hoogtes geplaatst boven het aquarium. Het resultaat is een (te) lage, middelmatige of (te) hoge PAR.
PS: een inch is ongeveer 2,5cm. Een hoogte van 16 inch komt dus ongeveer overeen met een bak van 40cm hoog.
Tabel 2 toont je dan weer het effect van een goede reflector op de PAR-waardes van een T5-lamp:
Opgelet: dit zijn heel algemene gegevens, gebruik de tabellen dus enkel als leidraad en niet als absoluut cijfer.
Wil je de èchte PAR-waarde van jouw verlichting meten, dan is een goede PAR-meter de enige optie.
Een andere methode die je ook wel eens hoort of leest, is de “Lumens” regel. Het Lumen bepaalt de totale hoeveelheid lichtenergie dat je aquariumlamp (of elke andere lichtbron) uitstraalt.
Maar … hier zit een addertje onder het gras.
Een Lux-meter (Lux = het aantal Lumen per vierkante meter) registreert vooral het licht waar het menselijk oog gevoelig voor is, namelijk groen licht. Blauw en rood licht worden niet goed gemeten. En laat dat net het spectrum zijn waar je planten het meest aan hebben!
Met andere woorden: Lumen of Lux werkt vooral voor het menselijk oog, maar is niet echt bruikbaar voor planten.
Het is bijvoorbeeld perfect mogelijk dat een lamp met veel Lumen (sterk licht in onze ogen) een laag PAR heeft voor je planten. Andersom is ook een mogelijkheid: de lamp lijkt op het eerste zicht weinig licht af te geven (weinig Lumen), maar heeft wel een uitstekende PAR.
Gebruik dus niet de hoeveelheid Lumen of je eigen ogen om te weten of je sterk of zwak licht hebt!
Er bestaat wel een trucje waarbij je de Lux-waardes kunt omrekenen naar PAR.
Je meet dan eenvoudigweg de Lux-waardes af en vervolgens deel je die waarde door een “constante”, naargelang het type lamp dat je gebruikt boven je bak. Het resultaat wat je dan krijgt is de PAR-waarde, uitgerekend in µmol/m2/sec.
Hieronder vind je een lijst van de verschillende constantes:
Hou er wel rekening mee dat je bij deze methode een grotere foutenmarge hebt dan bij een PAR-meter. Je krijgt een relatieve meting (ongeveer juist) en geen exacte waarde.
Gebruik deze methode dus enkel als leidraad, net zoals de tabellen hierboven.
300€ vind ik persoonlijk veel geld voor een PAR-meter, zeker voor iets dat je eigenlijk niet ZO vaak gebruikt.
Daarom dat ik een geheel andere methode verkies, eentje dat veel goedkoper is maar wel wat geduld vraagt.
Je zult hiermee niet de lichtintensiteit in cijfers meten, maar je kunt wél de lichtsterkte aan jouw gewoontes en aan de behoeftes van de planten aanpassen.
Zo ga je te werk:
OK, nu je bak stabiel is én met gezonde planten, is het tijd om het licht te verhogen:
Zie je wat ik gedaan heb?
Ik verhoog EERST DE CO2 en pas dàn de verlichting. Op die manier voorkom je dat je een CO2-tekort krijgt door het extra licht.
Want meer licht betekent dat je planten sneller gaan groeien. En planten die sneller groeien, hebben meer voeding nodig. Als er onvoldoende voedingsstoffen (waaronder CO2) zijn, dan stopt de plant met groeien, verslijmen ze en krijg je algen.
En dat wil je zoveel mogelijk vermijden natuurlijk ;-)
Voorzie dus altijd eerst onbeperkte voedingsstoffen voor je planten en ga dan pas je licht verhogen.
Vergeet de Watt per liter regel en gebruik een Lux-meter enkel als leidraad!
De enige echt objectieve methode om de sterkte van je aquariumlicht te meten, is een PAR-meter.
Helaas zijn die nog peperduur. Een goedkoper alternatief is beginnen met laag licht en stilletjes aan de lichtsterkte te verhogen tot je de gewenste plantengroei hebt! Ondertussen verhoog je de CO2 en doseer je volgens de Estimative Index om voedingstekorten te vermijden.
Eventueel kun je de tabellen van PlantedTank gebruiken, maar dan enkel als leidraad.
En jij? Gebruik jij eerder laag of sterk licht? En met welke problemen zit je momenteel? Laat het mij hieronder weten of op mijn Facebook-pagina!
[ninja-inline id=2164]
Ben je net als ik gek op die bakken vol groene pracht? Bijna altijd vind…
Een ding is zeker, de Amano of Japonica garnaal is een populair beestje. Ligt het…
Geef toe, een “betta” is een prachtvis, toch? 😊 Met zijn bijzondere kleuren en…
Ik heb al eens een artikeltje geschreven over rode aquariumplanten en hoe je die het…
Je wil een vuurgarnaal kopen? Of misschien zelfs vuurgarnalen kweken? Ik geef je geen ongelijk!…
Hoppa, weer nieuwe inspiratie voor je toekomstige bak! Deze keer het aquarium van Nigel Hoevenaar.…
Bekijk de reacties
Heb dit verhaal nog maar een keer gelezen.Ik id ook met een algprobleem,nl draadalg.
Mijn bak is 88 liter
Aan voeding kiep ik per dag 5ml profito erin ph van 6.4 dropckecker is lichtgroen tot tegen geel aan kh van 4-5 gh 7 ,Nitraat 20mg/l PER week!! fosfaat 1-1.5 PER WEEK (waarde gedeelt door 7) dagelijks gedoseert!! S,morgens profito s,avonds. Verlichting van 13 tot 21 uur verlichting: van maxpect ledverlichting 160w draait nu op 60% alle 2 de kanalen.Draai ik deze lager groeien de cabomba bv niet meer compact maar langgerekt!!!!!!Dus om de verlichting terug te zetten dan goeien de planten ook minder.Ook heeft hemicanthus mecrameodes verschormpelde,bleke,kleine blaadjes.Dus waar moet ik het nog zoeken (in een andere hobby??)snap het gewoon niet meer Dus of ik teveel licht heb????weet het niet!!
Hey Marco
Je had mij hierover ook gecontacteerd via Facebook. Ik heb je daar enkele tips gegeven. Dit is alleszins een CO2-probleem, vermoedelijk combinatie van teveel licht & mogelijk ook slechte watercirculatie. CO2 verhogen zou ik niet doen aangezien die al hoog zit. EasyCarbo (of ander merk) kun je wel doseren samen met de CO2 als extra koolstofbron.
Heb je mijn anti-draadalg strategie al gelezen?
Groeten
Gilles
Ik denk ook dat je het moet zoeken in de hoek van de co2.
Ik hoor vaker op fora dat men problemen heeft met algen als er led boven de bak hangt.
60% van 160W is bijna 100Watt.
Dat is erg veel op 88 liter denk ik. Dan zit je over de 1 Watt per liter.
Ik volg de EI en zit rond de 0,4W/L.
Ik bedoel dus de hoek van het licht en niet de co2. mijn excuses voor de vergissing.
Je hebt voor de hoeveelheid co2 die beschikbaar is teveel of te lang belichting.
Het kleuren spectrum is van invloed op de parr meting. zo kan de aquarel in lumen lager scoren maar in parr juist hoger. Mijn tip Gilles is verwijs in elk geval door naar je stukje betreft de kleuren van het spectrum maar ook dat groen licht weldeglijk van invloed is op de assimilatie.
Maar als je wat meer ervaring heb, kan je een lamp ook beoordelen door te kijken. Alleen worden er vaak meerdere factoren verandert, waardoor niet zeker is of de groeiverbetering dan wel verslechtering ook door die lamp of led komt.
Ha Gilles ,
Ik weet niet of ik iets over het hoofd zie/lees....
Maar hoe werkt dat met een 4 kanaals lichtdimmer die een programma draait van 07:00 tot 23:00
ik begin om 07:00 met 1 tl op 1% en dan om 10:00 zijn ze alle 4 op 60% rond 12:30 zijn ze weer op 30%
om vervolgens om 14:00 weer op 75% tot 16:30 . om 17:00 heb ik alles weer aan de 30% in de periode tot 23:00 gaat alles weer naar 1% en schakelen een voor een uit(23:00)
hoe weet ik of ik te veel of te weinig licht draai?
ik hou nu de planten(licht eisers)in de gaten en alg natuurlijk..........
ik heb een bak van 100x40x40 cm met 4 aquastars van 30watt er boven.
ben benieuwd ................
Hey Mart
Ik denk dat dit quasi onmogelijk te berekenen is. Met een PAR-meter zou je wel voor elke stand een meting kunnen doen, maar dan moet je natuurlijk eerst zo'n meter hebben.
Ik denk niet dat je "te weinig" licht hebt, zeker niet met de verlichting die je tegenwoordig standaard bij aquaria krijgt. Je focust beter op goede CO2 en bemesting zodat de planten volop kunnen groeien, daarna pas verlichting verhogen indien gewenst.
Heb je momenteel last van algen dan?
Groeten
Gilles
Hallo Gillis ,
Nee, de bruine alg is aan het vertrekken en verder geen last..... planten doen het prima.
ik ben er inmiddels achter dat te veel licht niet goed is,planten groeien nu normaal....vooral de stengelplanten (bladeren mooi dicht bij elkaar)ook de rood bladerige!!
ik voeg co2 en profito toe........Ph hangt aan de 6,5 10ml per dag planten voeding.
ik hou dit even vol....omdat de bak pas een paar maanden draait.
nog een vraag........waar neer maak ik het voorfilter schoon....is dat als de uitstroom minder word of is dat om een bepaalde tijd?
Hey Mart
Filterwatten en sponzen best 1x per maand uitspoelen of vervangen. Biomateriaal kun je met rust laten. Als de uitstroom zichtbaar minder is, ben je meestal al te laat ;-)
Groeten
Gilles
Mooi artikel welke zeker meer diepte en duidelijkheid verdient!
Een beter alternatief: PAR??? Als je het geld heb wel. Maar hoeveel van ons heeft deze tool tot zijn beschikking????
Terug rekenen naar lumen is dan helemaal zo gek nog niet.
Ook omdat fabrikanten de lumen nu wel opgeven maar nog geen vermelding maken van Par.
Je kunt de T5 en de T8 buizen niet over een kam scheren, Philips buizen leveren een hoog aantal lumen.
Grolux de plantenlamp levert een 30 tot 40% minder Daarnaast heeft ook de kleur invloed op de groei. 3500 kelvin warm dus veel geel of juist 6500 kelvin veel koeler en zien wij als blauw
Dag Johan
Wel ja, dat is wat ik zeg: amper beschikbaar aan een schappelijke prijs. Johan Cnossen liet me wel weten dat de PAR-functie van de Seneye Reef een goedkoper alternatief is dat vrij precieze resultaten geeft in vergelijking met andere PAR-meters. Is misschien nog interessant.
Terugrekenen is inderdaad een mogelijkheid, maar er is wel een grotere foutenmarge. Persoonlijk verkies ik dan om wat door te sparen voor een PAR-meter.
Over de kleur van die speciale lampen heb ik mijn mening al gegeven op Facebook :-)
Groeten
Gilles
Als je jou artikel recht wilt doen, zal je verhaal compleet moeten vertellen anders loop je het risico dat mensen het bos in gestuurd worden.
Philips 830 36 watt lumen 93 par 187 per watt
Philips 840 36 watt lumen 93 par 201 per watt
Philips 865 36 watt lumen 90 par 209 per watt
Gro-lux 40 watt 30 lumen 154 parr per watt
Dit is een richting omdat er voor zover ik weet geen standaard is.
Iemand die net een aquarium koopt, zeg een 60 cm bakkie, wordt van alles verkocht, behalve voorzien van de juiste informatie. Met de juiste informatie hebben de mensen die dure technieken helemaal niet nodig.
Dat komt pas kijken als je je gaat verdiepen in de materie.
Hey Johan
Artikel heeft een kleine update gekregen, ik heb nu een paar tabellen toegevoegd die als richtlijn gebruikt kunnen worden.
Groeten
Gilles
Hey Johan
Thanks voor die info, handig. Is er misschien een volledig document hiervan te vinden? Ik zal binnenkort een update van dit artikel doen met daarbij die "PAR-tabel". Het is nog steeds een schatting, maar kan wel als leidraad dienen.
Ik ben verder volledig akkoord met je laatste stelling: het is soms degoutant om te zien of te horen wat mensen verkocht krijgen als ze een nieuw aquarium halen en vaak ook advies krijgen waar je je serieus je wenkbrauwen van optrekt. Toen ik mijn eerste bak ging halen, zei de verkoper dat CO2 weggegooid geld is, maar verkocht me dan wel de bak met het sterkst mogelijk licht ... Niet te verwonderen eigenlijk dat aquaristen stoppen met de hobby.
Het laatste stukje van het artikel heb ik trouwens om die reden erin gezet: hoef je geen LUX- of PAR-meter kopen. Gewoon langzaam je CO2 verhogen, gevolgd door je licht. Alles op het gemak en veel kijken naar je vissen/planten :-)
Groeten
Gilles
Lumen en PAR kan je niet met elkaar vergelijken, helaas wordt dat steeds wel weer gedaan :(
Een goede PAR lamp geeft veel licht in de rode en blauwe geboed, de PAR pieken, mensen zien dat licht niet goed dus geeft dat weinig lumen.
Geel,groen,Oranje wordt door ons goed gezien dus veel lumen, helaas wat wij veel licht vinden daar hebben de planten nu net niets aan, die vinden dat donker, of ehh minder.
Daarom ook de combo philips 830 voor ons met een philips 865 voor de planten het is een compromie.
Alles is relatief een goede lamp geeft veel PAR voor weinig watt dus heeft een hoge watt/PAR ratio een goede lamp voor ons geeft veel Lumen per watt dat zijn 2 totaal verschillende dingen.
Het is net als naar een infrarood lamp kijken en zeggen goh daar komt niet veel licht uit.
Onder een goede PAR straler dus veel PAR per watt, staan planten te bakken in het licht en wij denken goh wat donker.
Gilles heeft gelijk de enige methode om te weten of jou lamp voldoende PAR geeft is gewoon meten omdat fabrikanten het niet vermelden hoeveel PAR/Watt een lamp geeft.
Is die lamp, die voldoende PAR geeft dan een goede lamp, ja dat kan maar hoeft niet.
Je moet dan vergelijken hoeveel watt je er in stopt om die hoeveelheid PAR te krijgen.
Een PAR meter vertelt je alleen hoeveel bruikbare straling er is voor je planten niets meer en niet minder, hoeveel watt je daar voor moet gebruiken bepaald of je lamp een goede planten lamp is.
PAR niet alles, want PAR is een donker gebied voor ons, zoals ik al aanhaalde, een goede PAR straler moet je maar net mooi vinden want die is vrij paars, je wil vaak ook een goede kleurweergave en die gaat je extra watt's kosten omdat je ook licht wil hebben in ons lumen gebied dus geel,groen,oranje zeg maar.
Je bent er dus niet met alleen PAR meten, maar het zegt wel of die lamp voor jou bak voldoende planten licht geeft.
De meeste 'groei'lampen bij kwekers zijn eerder oranje.
Eigenlijk is het vrij simpel.
Gemiddeld 3000-4000kelvin bij cri 80+ geeft de optimale balans.
Hoe verder je daarvan af wijkt, des te lager het groeirendement.
Dat kan idd een 830+865 zijn, maar ook gewoon een 840.
Je leest vaak op fora dat witter licht evengoed lukt.
Maar diezelfde personen zitten met dubbel zoveel licht dan hier beschreven om hetzelfde resultaat te bereiken.
Trek dan maar zelf de conclusie.
Als je op een bak van 50cm hoog 1 T8 buis per 10cm diepte hebt heb je behoorlijk veel licht.
Vanaf 60cm hoogte reken je best T5 lampen.
Jurgen
Waar jij over spreekt zijn groeirendementen die onderzocht zijn geweest voor de agricultuur en horticultuur.
Ik stel mij de vraag of die speciale lampen voor aquariumplanten wel voldoende "return on investment" hebben. Die lampen kosten vaak 3 tot 4x meer dan een gewone lamp uit de doe-het-zelf-zaak en ik betwijfel of het extra groeirendement dat die planten in een aquarium geven wel die prijs waard is. Theoretisch is dit mooi, maar in de praktijk is de biomassa van onze aquaria naar mijn mening gewoon te klein om een wezenlijk visueel verschil te zien.
Jouw bak of de bak van die andere personen zijn geen argument ivm deze discussie. Je moet vertrekken vanuit een controlesituatie waarbij 2 bakken identiek hetzelfde zijn: zelfde biomassa, zelfde filter & waterciculatie, evenveel meststoffen en CO2, zelfde omgeving, ... Vervolgens ga je bij aquarium A lamp x plaatsen en bij aquarium B lamp y. Vervolgens de resultaten registreren.
Pas daarna kun je zo'n conclusies trekken.
Groeten
Gilles
een 840 is zowaar perfect.
Maar mogelijks wat te weinig CO2?
Waterwaardes zijn als volgt:
PH 6,8
GH 9,0
KH 7,0
NH4/NH3 0,0
NO2 0,0
NO3 10,0
PO4 1,0
(PO4-test geeft wisselende waardes en is niet betrouwbaar meer, overigens, dus daar kan ik weinig waarde aan hechten).
Dus daaruit concludeerde ik dat mijn co2 zeker niet te weinig was... maar mocht ik dat verkeerd zien, hoor ik het graag!
Met deze KH en pH moet je CO2 ongeveer perfect zijn geweest, toch laten de algen zien dat je CO2 te laag is, dus moet dat iets plaatstelijks zijn bijna, ik denk dat je onvoldoende stroming hebt of deathspots, waardoor je toch alg krijgt.
je nitraat vind ik wat laag zitten.
Kan ook een andersporen element zijn wat te laag zit, het hoeft geen CO2 te zijn maar die is wel de meest verdachte altijd :)
Weer wat geleerd. Dacht altijd dat het met stroming te maken had ;)
Of iets die de pH beïnvloed waardoor de pH/kh verhouding niet meer klopt?
Iloona, de plaats waar de alg zit zegt niets over waar de deathspots zijn, je kan aan de ene kant van je bak te weinig stroming hebben en daar lekken planten suikers en de alg gaat vrolijk op een andere plek zitten die hem goed bevalt.
Mijn comment op voldoende CO2 was gebaseerd op geen andere pH verlagende midelen want dan klopt het niet meer :)
Bedankt voor jullie reacties. De vallisneria staan juist precies onder de uitstroom dus zouden in principe genoeg moeten krijgen, maar wel iets om uit te zoeken ja. De bodem dacht ik daar inderdaad ook aan, dat het daar aan kon liggen. Sporenelementen ook goed om uit te zoeken. Kijken of ik binnenkort even een uitgebreide test kan doen bij de aquariumwinkel hier. En inderdaad, het zou ook een externe invloed kunnen zijn. Officieel zouden die amandelboombladeren ook de PH moeten beinvloeden, die heb ik altijd wel in m'n bak, maar heb begrepen dat dat niet heel veel kan uitmaken?
Toch iets om uit te gaan zoeken en misschien toch te experimenteren met de co2 iets verhogen en kijken wat dat doet. Heel langzaam.
In ieder geval al onwijs bedankt voor het meedenken. Weet nu wel weer ietsjes meer en ook waar ik vooral op kan letten (en dat ik me geen zorgen hoef te maken over de kleur van het licht)
Hey Ilona
Als je volgens de EI doseert, dan kun je al alle voedingstekorten uitsluiten als mogelijke boosdoener, behalve CO2. En die is zoals Stylz al zegt meestal de boosdoener.
Die amandelboombladeren zorgen er inderdaad voor dat pH/KH tabel niet meer bruikbaar is. Ze verlagen namelijk de pH waarden maar voegen geen CO2 toe. CO2 toevoegen doe je met een CO2-systeem.
Groeten
Gilles
Hoi, bedankt voor je goede artikel.
Ik zit nog wel met de vraag wat nou werkelijk goed licht is? Zelf heb ik namelijk last van baardalg/penseelalg, vooral op de ruiten en op de randen van de bladeren van m'n vallisneria asiatica. De penceelalg dus vooral op de ruiten maar ook op het grind en op m'n hout.
Inmiddels lijken m'n waterwaardes goed te zijn, voeg co2 toe, voedingsstoffen, etc etc, dus ik heb zo'n vermoeden dat het door het licht komt. Bak staat al twee jaar, licht is ongeveer een jaar oud. Is een T8-lamp, 840. Deze brandt zo'n 10uurtjes per dag. Lang geleden opgebouwd.
Maar wat is nu eigenlijk een goede lamp? Hoe zit het met de kleur van het licht bijvoorbeeld? Wat voor invloed heeft dat en wat zou ik nog met het licht kunnen proberen?
N.a.v. dit artikel toch weer iets om extra over na te denken en misschien dat je nog een tip hebt.
Ilona
Ik kan niet editten, maar ik heb een 60cm bak dus volgens mij zit daar 15Watt in
Ook al verwijs je naar studies van anderen, prima werk.
Ik zal je vertellen wat ik al jaren doe.
Ik verwissel , onder de "witte " verlichting , per dag , gekleurde folie.
Lees: gewoon rood of donker groen of licht blauw en vooral veel donker geel en /of
oranje.
Mijn bak is ook 40cm hoog en ca 80 cm breed.
Praktisch geen alg en bij de donkere kleuren komen de slakken tevoorschijn,
niet veel, die ik daarna dood druk tegen raam of eruit haal.
Bak al 3 jaar stabiel.
Misschien een idee?
Veel plezier met je (onze) hobby.
Hey Paul
Bedankt!
Dus je dempt het licht met die folie? Wat voor folie is dat als ik vragen mag?
Groeten
Gilles
Laat ik eerst zeggen ja Gilles je hebt volkomen gelijk PAR meten is de enige juist methode, planten doen niets met watt/liter of lumen of wat voor andere zaken dan ook.
Dus je hebt gelijk, maar de stelling gooi de watt/loter regel maar overboord daar ben ik het niet mee eens, dit is voor veel aquarianen het enige wat ze hebben en dit geeft een redelijke indicatie.
Ik denk dat je het met me eens bent dat veel bakken toch wel gelijk zijn, zelfde water hoogte mn of meer zelfde lichtkap, min of meer de zelfde lampen, dus iemand die vers begint met een bakkie meter x 50x50 heeft vermoedelijke min of meer de zelfde kap enz als een ander.
Wat je vervolgens doet is alle lampen op een hoop gooien maar dat is niet eerlijk, de watt/lier regel zoals ook Tom Barr die hanteerd is gebaseerd op T5 met een planten spectrum.voor een T8 moet je voor de zelfde hoeveelheid PAR gewoon meer wattage er op proppen en voor LED minder, ik draai met mijn LEDs op net iets meer dan 0.1 w/l op een 90 cm diepe bak,
Nu kan je dat ook gebruiken door te zeggen van zie je wel je bewijst dat de w/l onzin is maar dat is niet waar, je moet je wel realiseren dat ik hele hoge PAR LEDs heb en dus met die ratio weg kom, voor LEDs met minder kracht en PAR moet je hoger zitten zeg 0.25 w/l
Wat ik wil zeggen is gooi je auto kaarten nog niet weg omdat je sateliet navigatie hebt, veel mensen kunnen geen PAR meten en dan is het wel handig als je ergens van uit kan gaan als je bv van T5 over gaat naar LED, ik stel dan halveer je vermogen, klopt dat das de vraag, maar je moet het zeker niet een op een vervangen.
Je hebt gelijk maar als ik morgen een nieuwe bak plaats (zelfbouw) dan moet ik ergens van uit gaan dan is binnen de norale maten de w/l regel een goede richtlijn, ik moet immers iets kopen en dan moet ik ergens van uit gaan.
Dus watt/liter voor mij een redelijke vuistregel, stel je wil hoog verlicht das voor T5 zeg 1 w/l voor LED de correctie factor 0.5 er over heen dus 0.5 w/l voor T8 factor 2 dus 2 w/l in alle gevallen ga ik er van uit dat het lampen zijn met een redelijke planten spectrum, dit gaat niet op voor een gemiddelde lamp van de bouwmarkt want die geeft meer lumen dan par.
Ik vind dat je de vuistregel te snel overboord gooit.
Hey Stylz
Bedankt voor je reactie.
Ik snap je punt, maar ik stel mij dan de vraag in hoeverre een vuistregel nog een vuistregel is als het eerder een schatting is. Je krijgt dan het probleem dat mensen gaan schatten dat hun licht OK is en dat het probleem dus elders ligt, terwijl ze wel degelijk téveel licht gebruiken. Idem met CO2: heel veel aquaristen gaan ervan uit dat hun CO2 perfect is, maar toch tonen de planten CO2-tekorten. Da's het gevaar bij al die regels: je focust op die cijfertjes en niet meer op de bak.
Dan verkies ik mijn eigen "methode": laag beginnen, CO2 & meststoffen verhogen en dan pas je licht verhogen. Je weet dan niet hoeveel PAR je hebt, maar je kunt wel je licht verhogen zonder risico op algen. Vaak knallen beginnende aquaristen een hoop licht vanaf dag 1 boven hun bak, zonder CO2 en meststoffen en dan begint de miserie. Ik denk altijd: rustig beginnen met weinig licht, en wanneer alles prima gaat, dàn pas verhogen. Vaak is dat laatste zelf niet nodig, maar om een of andere reden wil iedereen veel licht boven hun bak.
Er is trouwens een reden waarom die lamp in de bouwmarkt meer Lumen dan PAR geeft: die is geoptimaliseerd voor het spectrum dat wij als mensen het beste waarnemen en is dus op die manier "helderder". Het is perfect mogelijk om een lamp met minder Lumen te hebben (dus voor ONS duisterder) maar met meer PAR, puur doordat wij licht anders waarnemen dan planten :-)
Maar bon, zoals op mijn "about pagina": vele wegen leiden naar Rome. Ieder zijn eigen methode en als dat voor jou prima werkt, dan moet je daar verder mee doen!
Groeten
Gilles
Groeten
Gilles
Niet voor het een of het ander Gilles, maar volgens mij moet je nog eens opzoeken wat een vuistregel precies betekend. ;)
http://nl.wikipedia.org/wiki/Vuistregel
Een vuistregel is nooit precies. Het is een vlugge schatting.
Maar volledig akkoord. Het kan met veel minder licht dan dat de meesten denken. :)
En de Van Dale beschrijft het als een "in de meeste gevallen opgaande regel".
Als de watt per liter al verschilt van zodra een ander merk van reflector wordt geplaatst of de lamp wordt verhoogd, dan lijkt mij dat niet meer "in de meeste gevallen opgaand". Vrij volgens interpretatie dus.
Deze info/duscussie is voor veel mensen erg leerzaam naar mijn mening.
Ik volg dit dan ook aandachtig.
Lumens: Alle licht tussen 380nm en 780nm
PAR: Alle licht tussen 400nm en 700nm.
Verhoudingen tussen het rode spectrum en blauwe spectrum worden niet in rekening gebracht om PAR te meten.
maw, even zinvol/waardeloos als lumen.
Als de PAR meter geen rekening houd met of het licht wel of niet in de par pieken zit en er dus ook geen methode is om vast te stellen hoeveel licht er verloren gaat buiten de PAR pieken,(niet nuttig wattage voor je planten) dan heb je er idd niets aan.
Ik ken de techniek niet achter deze meter, maar ga er van uit dat hij licht buiten de PAR pieken op de een of andere manier niet mee neemt maar wel de verloren energie meet anders heb je er niets aan.
Een gemiddelde bouwlamp met hoge lumen geeft ook PAR stop je er genoeg vermogen boven zelfs veel PAR als de meter dan aangeeft dat je een goede lichtbron hebt gekozen, zit hij er toch een beetje naast :)
Stop dus een 1000 watt bouwlamp boven je bak en je denk dat je goede PAR hebt lol
Dit is allemaal mooi en wel, maar hoe doe ik dat met ledverlichting.
Op mijn ledverlichting zit een programma dat s'morgens begint met zonsopgang, dan daglicht in de avond schemerlicht en dan blauw nachtlicht.
Een uurtje later gaat via een tijdklok alles uit, en begint s'morgens weer opnieuw.
Ik gebruik ook co2 en dat controle staat op groen dus in orde.
Mijn bak is 300 liter.
Dus mijn vraag hoe doe ik dat berekenen met mijn ledverlichting.
Vriendelijke groet Karel Hannema
Hey Karel
Lijkt me heel moeilijk om dit correct te berekenen. Misschien is het wiskundig mogelijk, maar ik heb helemaal géén wiskundeknobbel :-)
Ik zou zeggen: maak je niet zo druk om die berekening, maar voorzie voldoende CO2 & meststoffen voor een gezonde groei aan de hand van de laatste methode in dit artikel.
Groeten
Gilles
Weet dat er nauwelijks verschil zit tussen par en lumens.
Daar sta je dan...
Dan sta je nergens
Je moet die Lux-waarde omzetten met een formule. Alleen verschilt die conversie per soort lichtbron (zie: http://www.apogeeinstruments.co.uk/conversion-ppf-to-lux/) en heb je een foutenmarge doordat Lux-meters bepaalde kleuren niet goed meten. De kans op een fout resultaat is dan groot.
Groeten
Gilles
Lumens: Alle licht tussen 380nm en 780nm
PAR: Alle licht tussen 400nm en 700nm.
Verhoudingen tussen het rode spectrum en blauwe spectrum worden niet in rekening gebracht om PAR te meten.
maw, even zinvol/waardeloos als lumen.