CO2 in het aquarium: welk CO2 systeem?

Tegenwoordig bestaan er op de markt heel veel verschillende apparaten om CO2 in het aquarium te injecteren: CO2 ladders, diffusors, atomizers, co2 reactors, …

Maar wat past nu het beste bij jouw bak? En wat is het gemakkelijkst te installeren en het efficiëntst qua CO2-verbruik? Je ziet al heel snel het bos niet meer door de bomen, zoveel verschillende modellen zijn er te koop.

In dit artikel geef ik je een kort overzicht van de meest en de minst efficiënte CO2 systemen, de verschillende onderdelen en de manier waarop je CO2 in je bak kunt brengen.

Klaar? Hier gaan we.

De essentiële onderdelen van elk aquarium CO2-systeem

Elk CO2-systeem voor aquaria bestaat uit 2 hoofddelen:

1. De drukverlager: deze wordt gebruikt om de druk uit de CO2 fles te verlagen tot het gewenste niveau (meestal 1,5 bar). Het is het gedeelte dat je letterlijk op de fles schroeft en met een grote draaihendel op de voorkant.
2. Daarna is er nog een tweede essentieel onderdeel van elke aquarium CO2-systeem: het naaldventiel. Dit is meestal een kleinere draaiknop aan de zijkant, als je hieraan draait dan kun je iets meer of iets minder CO2 injecteren in de bak. De injectiesnelheid wordt meestal gemeten in bubbels per seconde.

Daarnaast heb je nog enkele onderdelen die optioneel zijn maar die ik wel sterk aanraad.

1. Een magneetventiel. ‘s nachts sluit dit ventiel de CO2 af en ‘s morgens laat hij de CO2 weer lopen. Dat is bijzonder handig, want ‘s nachts heeft het geen nut om CO2 toe te voegen want je planten gebruiken het niet. Op die manier bespaar je een hoop CO2 én kun je je bak ‘s nachts “ontluchten” en meer zuurstof in de bak brengen. Een optie, maar naar mijn mening toch echt wel een must!
2. Een bellenteller: je raadt het al, deze telt het aantal CO2-bubbels die uit je CO2-systeem komen. Het is geen essentieel onderdeel maar wel bijzonder handig om een idee te hebben hoeveel je ongeveer toevoegt. Je hebt modellen die je rechtstreeks op je naaldventiel schroeft (bv in de foto hierboven) of die je los monteert op de CO2-slang
3. 1 of 2 manometers: dit zijn de twee “schijven” op het systeem. Eentje geeft de werkdruk aan die jij instelt met de drukverlager, de andere duidt aan hoeveel CO2 je nog in je fles hebt

Zijn deze onderdelen noodzakelijk?

Ik zeg: ja. Ze helpen je om je CO2 in te stellen en stabiel te houden. En zoals je weet: stabiele CO2 voorkomt baardalg!

Een eentrapse of tweetrapse drukregelaar?

Veel mensen weten dit niet, maar drukverlagers komen in zogenaamde “eentrapse” (single stage) en “tweetrapse” (dual stage) modellen voor. Ongeveer 90% van de CO2-systemen voor onze hobby zijn eentraps.

(PS: check zeker eens mijn gids over CO2 drukregelaars op mijn andere site)

Wat is het verschil?

De tweetrapse modellen hebben een extra veer in de drukregelaar, je herkent ze daarom aan de extra bult achteraan of de grotere bouw.

In het algemeen zijn tweetraps drukregelaars veiliger. Waarom?

Wel, wanneer je CO2 fles leeg loopt, heb je misschien al opgemerkt dat de hoofddruk plots stijgt. Wanneer je al heel veel CO2 toevoegt (bijv. je bent een aquascaper), dan kan dat heel nare gevolgen hebben voor je vissen (“end of tank dump”). De extra bult van het tweetrapse model voorkomt dit door de druk constant te houden tot de fles 100% leeg is.

Hieronder vind je een doorsnee van zo’n dual stage drukregelaar:

Een eentraps CO2 drukregelaar zal gelukkig voldoen voor de meeste aquaristen. De meeste mensen in onze hobby voegen namelijk niet ZOveel CO2 nodig dat een end-of-tank-dump gevarlijk kan zijn.

Om voor jou de keuze tussen een single of dual stage drukregelaar gemakkelijker te maken, heb ik de voor- en nadelen even opgelijst.

Voor- en nadelen van een single stage aquarium drukregelaar:

+ Goedkoop
+ Een stuk kleiner
+ De meeste aquaristen en hobbyisten hebben hier voldoende aan

– Afhankelijk van de kwaliteit kan je wel een end-of-tank-dump krijgen

Sommige single stage modellen zijn uitgerust met een intern stabiliteitssysteem die het dual stage effect nabootst, bijvoorbeeld die van PlantedBox

Voor- en nadelen van een dual stage aquarium drukregelaar:

+ De werkdruk blijft altijd super stabiel
+ Geen enkel risico op een end-of-tank-dump

– Vaak een stuk duurder
– Vaak dubbel zo groot als een eentraps model

Een dual stage CO2 drukregelaar is vooral interessant als je een aquascaper bent die heel veel CO2 verbruikt en al op de limiet zit wat betreft veiligheid voor de vissen.

Heb je een single stage drukregelaar en je wilt het risico op een “end of tank dump” beperken, dan raad ik je aan om te investeren in een CO2-drukregelaar van een kwalitatief merk (geen Ali spul!) met goed naaldventiel en een goede interne veer.

Mijn eigen CO2-drukregelaar is bijvoorbeeld uitgerust met een intern stabiliteitssysteem die de “end of tank dump” minimaliseert.

Goedkoop CO2 in je bak injecteren met de “CO2 ladder”

Er zijn verschillende methodes om CO2 op te lossen in het water van je aquarium.

Eén van de eenvoudigste en goedkoopste systemen is de CO2 ladder (ook wel CO2 flipper genoemd). Dit model vind je regelmatig terug in de winkel in samengestelde CO2 sets.

Eerlijk gezegd ben ik geen voorstander van dit systeem. Waarom?

De CO2 bubbels waren in mijn bak veels te groot en losten niet volledig op. En dat is zonde van je CO2. Natuurlijk is niet elke bak hetzelfde en wie weet werkt het bij jou wel prima.

Ik zou zeggen: als je het bij je set krijgt, test het eens uit en als het niets is, dan kun je nog altijd veranderen.

Wil je het meeste rendement uit je CO2 ladder of flipper halen, dan plaats je hem best zoveel mogelijk in de stroming.

De de CO2-belletjes worden dan beter opgelost en je krijgt een betere “koolstofmix” in het water. Het vervelende hieraan is dat de ladder nogal een lomp ding is en vaak in het zicht zit. Nièt mooi in een aquascape!

Wanneer de bovenkant van de CO2 ladder gevuld raakt, dan wordt het teveel aan CO2 gedumpt via een kanaaltje. Dit lijkt mij behoorlijk wat verspilling, zeker als je een grote bak hebt.

Voordelen van dit systeem:

• Goedkoop
• Gemakkelijk te installeren

Nadelen:

• Efficiëntie hangt sterk af van de stroming in je bak
• CO2 wordt gedumpt als het bovenste bakje vol geraakt, behoorlijk wat verspilling!
• Oogt niet mooi en vaak moeilijk weg te werken in de bak
• Moeilijk schoon te maken en wordt gemakkelijk bruin

Wanneer zou je voor een CO2-ladder of flipper gaan?

Eerlijk gezegd vermijd je dit systeem best voor een sterk beplant aquarium. Maar dat is -zoals gezegd – mijn persoonlijke ervaring.

Wil je een elegant CO2-systeem? Kies dan voor een diffusor

De CO2 diffusor is minder bekend in de Benelux maar begint stilaan zijn weg te vinden naar onze markt. En dat vind ik goed, want het is een mooi en praktisch ding! :-)

De meeste diffusors zijn gemaakt van glas met daarin een soort van bruistabletje. De CO2 komt onderaan het tabletje terecht en wordt door de hoge druk door het gaas van het tabletje geduwd waardoor zeer kleine CO2 bubbels ontstaan.

Het is belangrijk bij dit systeem om een goede watercirculatie te voorzien zodat de CO2 bubbels door de hele bak worden vervoerd en niet zomaar naar boven drijven. Op die manier haal je het beste rendement en blijven de bubbels aan de blaadjes plakken.

Een voordeel van de diffusor is dat hij in verschillende maten en vormen te verkrijgen is, je vindt zelfs nano modellen die perfect passen in een nano aquarium. Bovendien ogen diffusors zeer mooi en geven ze een echte stijlvolle look aan je aquascape.

Natuurlijk is hier een keerzijde aan: je moet hem heel vaak schoonmaken om het rendement & schoonheid te behouden!

Voordelen van CO2-diffusors:

• Oogt héél mooi in je aquarium (persoonlijke smaak)
• Verschillende maten en modellen beschikbaar
• Maakt kleine bubbels die aan de bladeren blijven plakken, dit vinden je planten geweldig
• Gemakkelijk te installeren

Nadelen:

• Van glas, dus breekbaar. Niet zo handig voor klungelaars zoals mij ;-)
• Sterk afhankelijk van de stroming en daardoor niet zo geschikt voor hele grote bakken
• Vaak schoonmaken om zoveel mogelijk rendement te behouden

Wanneer zou ik voor een CO2-diffusor gaan?

Wanneer je een kleine tot middelmatige bak met goede stroming en wanneer looks voor jou belangrijk zijn.

Bij grote bakken (bv +200 liter) raad ik het af omdat de CO2-bubbels dan onvoldoende verspreid geraken. Een reactor is dan handiger (zie hieronder).

PS: ik heb een zéér uitgebreide gids over CO2 diffusers geschreven op mijn andere website PlantedBox

Het onzichtbare CO2-systeem: de atomizer!

De atomizer is naast de reactor mijn persoonlijke favoriet!

Dit apparaat voorziet zéér kleine CO2 bubbels doorheen je hele aquarium, meestal nog fijner dan die van de diffusor. Je kunt zelfs zeggen dat het eerder een soort mist is in plaats van bubbels.

Het werkt eigenlijk gelijkaardig als de diffusor, enkel is het membraan hier van een ander materiaal gemaakt. De CO2 wordt onder een hogere druk door het membraan geduwd en dat geeft dan die “mist”.

Houd er wel rekening mee dat de grotere werkdruk (2 à 2,5 bar) niet altijd mogelijk is bij sommige drukregelaars.

De atomizers zijn beschikbaar als “in-line” en “in-tank” model, oftewel extern en intern.

Ik gebruik in mijn aquarium het in-line model. Op die manier heb je weer minder materiaal in je bak en verkrijg je een goede verspreiding van CO2 in het aquarium, zeker bij gebruik van een spray bar of een lily pipe.

Je plaatst de externe atomizer gewoon tussen de filterslang (uitlaat) en klaar. Bovendien vetraagt een atomizer het debiet van je aquariumfilter niet, in tegenstelling tot de reactor. Super handig als je filter een beetje aan de zwakke kant is.

Voordelen van de atomizer:

• Een externe atomizer is volledig onzichtbaar
• Vertraagt het debiet van je filter niet zoals een reactor
• Super fijne CO2-bubbels, bijna mist. Heeft een geweldig effect op de planten
• Stevig plastic, gaat niet snel stuk
• Vergt minder onderhoud dan een diffusor

Nadelen:

• Niet iedereen is fan van de “mist”
• Je hebt een hogere werkdruk nodig en bij sommige systemen gaat dat niet
• Schoonmaken is niet zo gemakkelijk omdat je hem moet loskoppelen van de filter. Bij de Pro Atomizer van PlantedBox kan je wel gemakkelijk het membraan omwisselen terwijl je de oude kuist

Wanneer zou ik voor een CO2 atomizer gaan?

Eigenlijk bij zowat elke bak, zeker als de plaats in je aquariumkast beperkt is of je een zwakke filter hebt.

Bij hele grote bakken (+ 200 liter) is het misschien interessanter om met twee filters te werken die elk hun eigen atomizer hebben. Met een goede splitter kun je dan met 1 drukregelaar 2 atomizers aansturen.

Ik gebruik op mijn bak 2 filters: de zwakkere heeft een atomizer die gericht is op de stengelplanten achteraan, de sterkere heeft een CO2-reactor die vooral gericht is op de voorgrondplanten.

Zo heb ik de voordelen van beide systemen in 1 aquarium! :)

Het effiënste CO2-systeem? Da’s natuurlijk de CO2 reactor

CO2 reactors zijn zeer populair in de Benelux en worden praktisch altijd gebruikt in Nederlandse bakken.

Een CO2 reactor is in feite een soort buis die tussen de filterslang wordt geplaatst. De buis is gevuld met allerlei materiaal, bijvoorbeeld bioballen, waardoor de CO2 bubbels worden opgebroken in kleinere deeltjes en zo gemakkelijker oplossen. Ze zijn in allerlei vormen en maten te verkrijgen en kunnen bovendien ook gemakkelijk zelf gemaakt worden.

Een goede reactor is bijzonder efficiënt en kan bijna alle CO2 oplossen zonder dat je ook maar 1 bubbeltje in je aquarium ziet.

Een nadeel dan weer is dat hij het debiet (= aantal liters die per uur door de filter gaan) van de aquariumfilter sterk verlaagt, je plaatst dus best nog een extra filter of pompje om ervoor te zorgen dat je voldoende watercirculatie hebt.

Voordelen van de CO2-reactor:

• Zit in je aquariumkast, je merkt er dus niets van
• Is ENORM efficiënt indien goed gebouwd
• Perfect voor zowel kleine als heel grote bakken
• Onderhoud is bijna niet nodig
• Kun je zelf maken als je handig bent

Nadelen:

• Vertraagt de filter, een sterke filter is dus nodig
• Niet altijd gemakkelijk te installeren in de aquariumkast, in tegenstelling tot een atomizer
• Duurder in aanschaf

Wanneer zou ik voor een CO2-reactor gaan?

Bij middelmatige tot hele grote bakken.

Voor een nano aquarium is het een beetje “overkill” en bovendien kun je het moeilijk wegwerken in de kast. Ook voor mensen die niet graag CO2-bubbels in het aquarium zien, is een reactor een must.

Conclusie: welk systeem is nu het beste?

Voor kleine tot middelmatige bakken: de diffusor of atomizer. Bij middelmatige tot grote bakken: de atomizer of reactor. De CO2 ladder vind ik maar niets omwille van het CO2-verlies en het lelijke uitzicht.

Tip: denk ook na wat voor jouw persoonlijk het mooist oogt, of je veel of weinig plaats hebt in je aquariumkast en of je filter sterk genoeg is.

Is je CO2 apparaat volledig? Leer dan hoe je het best het CO2 gehalte in je aquarium kunt meten.
Liever een volledige CO2-set kopen? Lees mijn artikel op PlantedBox over aquarium CO2 sets.

Wat vind jij het meest efficiënte apparaat? Laat het mij hieronder weten!

[ninja-inline id=2172]