Categorie: Beginners

Daarom is zuurstof in je aquarium belangrijk – voor vis én plant

In mijn vorig artikel over veilig de CO2 verhogen, heb ik jullie mijn verhaal al verteld van hoe ik eens al mijn vissen en garnalen vergast heb.

Als aquarist is dat zowat het ergste dat je kunt meemaken. Niet alleen ben je een hoop geld kwijt, je voelt je ook slecht omdat je je beestjes de dood in gejaagd hebt. Ik kan ervan meespreken helaas!

Gelukkig kun je een aantal voorzorgen nemen om te voorkomen dat dit gebeurt. Door veilig met je CO2 om te gaan, maar ook door een extra “veiligheidsmarge” in te bouwen.

Zuurstof.

Het “Bohr-effect” – een stukje wetenschap gemakkelijk uitgelegd

De kieuwen van je vissen werken net zoals onze eigen longen. Zuurstof uit het water komt via de kieuwen in het bloed terecht, en CO2 uit het bloed wordt terug in het water gedumpt.

Verhoog je de CO2 in het water dan stijgt de hoeveelheid CO2 in het bloed van de vis, daalt de pH-waarde van het bloed en werpt de hemoglobine meer zuurstof af. Hoe meer CO2 in het bloed, hoe minder zuurstof dus.

Dit noemt men ook wel het Bohr-effect.

Andersom is natuurlijk ook mogelijk: minder CO2, een verhoging in bloed-pH en de hemoglobine neemt meer zuurstof op.

Het gevolg van een zuurstoftekort in je aquarium

“Prima, maar wat betekent dit allemaal voor mijn aquariumvissen?”

Wel, stel je voegt steeds meer CO2 toe, dan kan de hemoglobine steeds minder zuurstof vasthouden omwille van het Bohr-effect.

Als er dan téveel CO2 is dan geraakt de vis in de problemen, en dat zie je meestal. Ze gaan naar lucht happen, ze schuilen, worden onrustig, de kieuwen bewegen abnormaal snel …

Indien de hoeveelheid CO2 nog verder stijgt dan “stikt” als het ware de vis door de te hoge hoeveelheid koolstof in zijn bloed.

Je hebt dan met andere woorden je vis vergast.

Bovendien zijn sommige aquaria van nature al gevoelig voor een zuurstoftekort:

  • Aquaria op een warme plek: warm water bevat minder zuurstof. Daarom zie je in de zomer je vissen vaker naar lucht happen dan in koude maanden
  • Een hoog en/of smal aquarium bevat minder zuurstof doordat er minder wateroppervlakte is
  • Een bak met nitriet (bv pas opgestart) bevat minder zuurstof, doordat het nitrificatieproces zuurstof opeist

Een goede verluchting stabiliseert de CO2

Niet alleen voor je vissen en garnalen kan een zuurstoftekort dramatische gevolgen hebben. Ook voor je plantengroei is het niet ideaal.

Waarschijnlijk heb je het al gelezen op de blog: onstabiele CO2 veroorzaakt heel vaak baardalg. Wat bedoel ik daarmee? Wel, stel je hebt een slecht afgestelde pH-controller die dan weer voldoende CO2 toevoegt en dan weer te weinig. Je krijgt dan “onstabiele CO2”.

Of bijvoorbeeld een situatie die héél vaak voorkomt: je voegt CO2 toe en de pH blijft en blijft maar dalen. ‘s morgens (voor je planten) is je CO2-monitor mooi limoengroen zoals het hoort, ‘s avonds is hij dan geel en zitten je vissen naar lucht te happen.

Hieronder vind je een grafiek die deze situatie visualiseert :

Bron: UKAPS

Zie je hoe de concentratie CO2 steeds blijft stijgen, ondanks die “siësta”?

Bij “licht aan” zit de CO2 op ongeveer 35ppm. Vervolgens blijft hij klimmen tot aan 55ppm, waarna een siësta wordt ingevoerd. Na de siësta blijft de CO2 nog verder stijgen tot +60ppm.

Gevaarlijk voor je vissen én met een groot risico op algen!

Hoe zuurstof aan je aquarium toevoegen en teveel CO2 vermijden

Om te vermijden dat de CO2 zich gaat opstapelen zoals in de grafiek hierboven, en om te voorkomen dat je je vissen vergast, kunnen we met opzet zuurstof gaan toevoegen.

Hierdoor creëren we een soort “veiligheidsmarge” voor je vissen én zorgen we voor een goede, stabiele balans tussen de CO2 en O2.

Maar hoe kun je dan meer zuurstof aan je aquarium toevoegen? Daar bestaan verschillende methodes voor:

  • Vermijd een kaamlaag op het wateroppervlakte. Hierdoor krijg je een beter “gasuitwisseling” tussen het aquarium en zijn omgeving en dus ook meer zuurstof in het water. Een goede “skimmer” is hier ideaal voor.
  • Verbeter de watercirculatie. Betere watercirculatie wil zeggen dat de zuurstof (en meststoffen) ook beter gedistribueerd kan worden doorheen heel het aquarium
  • Zorg voor een mooi rimpeling op het wateroppervlakte. Ook dit zorgt voor een betere gasuitwisseling. Hieronder een video:
  • Ververs regelmatig je aquariumfilter zodat je bacteriecultuur in topvorm zijn. Zij zorgen namelijk ook voor zuurstofproductie in het aquarium.
  • Voeg genoeg aquariumplantje toe, hoe meer hoe beter! Plantjes zijn een goede bron van zuurstof en brengen het aquarium sneller in balans. Ik zou hier dus zeker niet op besparen.
  • Gebruik een nat/droog filter of een bioloog.

Een luchtpomp zou ik niet gebruiken, tenzij die héél fijne belletjes maakt. Vaak zijn de zuurstofbellen te groot en stijgen ze direct naar het wateroppervlakte waardoor ze maar weinig zuurstof in oplossing toevoegen aan je aquarium.

Wanneer je deze technieken toepast, krijg je zoiets:

De CO2 is hier stabiel gedurende de hele fotosynthese

Zie je het enorme verschil tegenover de vorige grafiek?

Door de extra zuurstof die je hebt toegediend, zorg je ervoor dat de vissen steeds genoeg zuurstof in hun bloed hebben + je stabiliseert de CO2-waarde gedurende de hele fotosynthese.

Het resultaat: minder gestresseerde vissen en een betere plantengroei.

Maar, dan verspil ik toch een hoop CO2?

Klopt.

Maar vergeet niet dat de meeste CO2 die we toevoegen sowieso wordt verspild. Bovendien is het beter om meer geld te spenderen aan CO2 dan aan nieuwe vissen, toch?

Reken het even uit: stel je hebt een CO2-fles van 2kg en een hervulling kost ongeveer 24€ (1,20€ per 100gr). Laten we zeggen dat je met een sterke verluchting, 20% van de CO2  meer verspild. Dat kost je dan uiteindelijk een extra 5€ per fles.

Toch een heel stuk minder dan 10 dode vissen (of zelfs meer) niet?

Ik weet alleszins waaraan ik liever wat extra geld spendeer :-)

En jij?

Heb jij al per ongeluk je vissen vergast? Of onstabiele CO2? Wat heb je toen gedaan?

Laat het me hieronder weten! Ik ben benieuwd naar je techniek.

[ninja-inline id=2164]

3.8/5 - (6 votes)

Bekijk de reacties

  • Een toevoeging. Op dag 4 heb werd mijn aquarium troebel en begonnen de resterende visjes naar lucht te happen. Zuurstof tekort. Ik heb 2 bruisballen geplaatst en dit had direct effect.

  • Ik heb een vraag over het luchtpompje, via een poreus steentje komt er lucht in mijn aquarium nu ik jou ervaring over alge bestrijding aan het uitvoeren ben kom ik op de vraag of een luchtpompje wel nodig is als ik deze vraag Googl zeg de een het is niet nodig alle zuurstof word uit het water gehaald de ander zegt alleen over dag 's nachts doe ik hem uit en weer een ander heeft het over dat het weer goed is.
    Mijn vissen hebben er in ieder geval plezier in de bubbeltjes en de uitstroom van het filter laten ze zich graag weg stromen. ik heb HS aqua flora carbo gekocht als meststof moet de luchtpomp dan uit.

    • Hoi Willem

      Een zuurstofpomp zou ik enkel gebruiken als de focus op de vissen ligt en bijv. geen plantenbak of enkel 's nachts aanzetten om het overtollige CO2 uit de bak te verwijderen. Een zuurstofpomp zal namelijk veel CO2 uit de bak jagen, iets dat je niet wilt in een plantenbak wanneer de fotosynthese bezig is aangezien CO2 een belangrijke voedingsstof is.

      Groetjes
      Gilles

  • Als ik vandaag mijn water ververs is het binnen 3 dagen weer geel, ik heb de bak vol met planten staan, het is een bak van 80 cm lang, 40 cm hoog en 40 cm diep, ik heb een grote nat filter pomp die ik iedere 2 weken moet schoonmaken i.v.m. het vuil.
    Wat ik ook doe het water is na 3 dagen weer geel, en ik kan niet blijven verversen want dan kunnen de bacteriën niet stabiliseren.
    Mijn bak is gevuld met keizer guppen, ongeveer een 50 vissen.

    • Hoi.

      ligt er soms houd in de bak, dat kan ook geel water geven of bruin water.en als het eigenlijk belastend is dan zou je uw nitraat waarden eens moeten meten ook fosfaat waarden.als die te hoog zijn is er wel iets belastend in uw water zoals Gilles zegt te veel eten geven, of rotend houd in uw bak.je kan ook die geele kleur verwijderen door met kool te filteren maar dat haald wel uw plantenvoeding er uit.

      groetjes.

      Etienne.

    • Hoi

      Het feit dat je filter na 2 weken gekuist moet worden ivm vuiligheid duidt erop dat de "organische belasting" (afvalstoffen etc) te hoog is in je aquarium. Je hebt redelijk wat vissen in die bak, ik vermoed dus dat het daarmee te maken heeft + waarschijnlijk door veel te voederen?

      Groetjes
      Gilles

  • ik heb een aquarium in mij vijver staan op 4poten net in het water ik heb er lucht uitgetrokken zodat het water stijgt zodat ik de vissen zie op afstandt maar nu de vraag hoe kan ik er zuurstof in krijgen zodat het water schoon blijft maar dat er geen water uitloopt van de aqurium naar de vijver

    • Dag Jan

      Sorry, ik heb hier geen ervaring mee dus kan je niet helpen.

      Groetjes
      Gilles

  • Hallo

    Ik heb een probleem in mijn aquarium. Ik heb al misschien 4 weken problemen met mijn planten. Ze hebben last van puntalgen en de blaadjes worden stilletjes zwart. Kan het zijn dat ik co2 tekort heb van co2 ( ik heb gemeten mijn co2 is van 9-10 en mijn o2 10). Is dat misschien een probleem voor mijn planten of voor mijn vissen?

    Alvast bedankt

    • Hoi David

      De kans is zeer groot dat dat een CO2-tekort is. Een meting van 10ppm CO2 is eigenlijk heel laag, voor een plantenbak hoor je rond de 30 te zitten. Voor je vissen is dit geen probleem, maar wel voor je plantjes.

      Groetjes
      Gilles

  • Beste.

    ik lig wel al een tijdje overhoop met mijn co2.het is nog al onstabiel.
    als mijn kh 4 is dan heb ik minder co2 , zien ik aan mijn lagentermijn test.en als de kh 6 is heb ik meer co2,dan kleurt de termijn test licht groen.dan ga ik er van iut dat de kh wel een belangrijke rol speeld in de co2 verhouding of ben ik mis.daar zou ik graag wel een béétje uitleg over willen over de kh en co2 verhouding.als dat kan natuurlijk.

    groetjes.

    Etienne.

    • Hallo Etienne, als je KH tussen 4-6 is dan is dat goed. Maar is jouw test niet groen dan moet je meer (heel langzaam) CO2 toevoegen. Dan zal ook je PH naar beneden gaan +- 6,8. Dat vinden de vissen fijn (tropisch) Ga NOOIT boven de 30% CO2 zitten want dan gaan je vissen stikken, dus dood gaan. Ik persoonlijk probeer het op 25% te houden. Persoonlijk vind ik het goed dat je investeer in een CO2 systeem met een controller dan heb je geen problemen met constant in de gaten houden. Als je planten goed groeien dan heb je geen of weinig problemen met jouw aquarium een goede CO2 voorziening kan dit voor je doen. Maar helaas is daar een prijs kaartje aan verbonden. Mijn eerste CO2 heb ik nieuw gekocht en de 2de gebruikt op marktplaats. Word je lid van een aquarium vereniging dan krijg je ook nog goede korting op het vullen van je gasflessen.
      Hoop dat je hierwat aan hebt anders mail je maar weer.
      Groetjes Dolf Janssen.

      • Hey Dolf.

        ik heb een controller van dennerle, werkt heel goed maar ik moet wel veel druk geven voor mijn ph naar beneden te krijgen.natuurlijk ik werk ook met een bioloog daar zal ook wel wat verloren gaan denk ik.en als mijn kh 4 is kleurt de langetermijn test donker, en als ik de kh op drijf naar 6 dan kleurt hij limoen groen.hoe dat komt weet ik niet.ze zeggen normaal de kh laten zakken dan moet je minder toe voegen.maar bij mij is het anders om.ik vind dat heel raar.

        groetjes.

        Etienne.

        • Hallo Etienne,
          Als de Kh laat zakken van 6 naar 4 bv dan word jouw buffer kleiner en zal de Ph wat onstabieler worden, maar dat vangt de controller wel op. Er komt dan CO2 vrij van de buffer en de Ph zal dalen. Ga je de Kh verhogen dan word je buffer groter en moet je meer CO2 toevoegen en gaat de Ph omlaag en word jouw test limoen groen. Dus alles werkt goed.
          Wat er misschien bij jouw gebeurd is dat de bioloog (open systeem) de CO2 laat ontsnappen en je Ph het zelfde blijft. Jammer dat je niet de andere waarden heb meegestuurd. (ph/gh). Voor zover ik zie werkt het allemaal goed bij jouw. Het kost heel veel CO2 zo'n biotoop, het is niet anders.
          Wil jij een limoen gekleurde test bij Kh=4 dan moet je meer CO2 toevoegen en zal je Ph dalen, wat tropische vissen niet erg vinden. Als dit niet gebeurt moet je de drukregelaar verder open doen of de kleine ventiel van de gasfles. Mijn ventieldruk is 1,2bar .Als jij de Kh verhoogd naar 6 en dus ook de Ph verhoogd, dan kleurt jouw test limoen, dat komt dat jouw controller meer CO2 toevoegt om de Ph te verlagen. Het kan soms verwarrend zijn maar alles werkt prima bij jouw.
          Ik zou niet weten hoe om dit anders uit te leggen.
          Groetjes Dolf.

          • Hallo Dolf.
            ja je hebt gelijk het blijft nu wel een beetje stabiel, maar ik geraak toch niet van die algen van af. mijn kh is 6 en de gh is 10. maar ge legt het heel goed uit he Dolf bedankt.mijn bioloog heb ik afgedekt boven aan, bioloog werkt prima de vissen zitten heel goed.maar ik wil eigenlijk van die algen af.ik heb het vroegen nooit gehad hoe het komt weet ik niet maar plots waren die algen daar.en ik blijf maar zoeken en daarom denk ik dat mijn co2 niet goed stabiel is.maar volgens u zou het wel goed werken he.ik heb ook rap bealging op mijn glas vroeger niet nu wel.

            groetjes.

            Etienne.

      • Hallo er staat een klein foutje in mijn laatste antwoord
        Als jouw test niet groen is dus BLAUW en niet GEEL dan moet je toevoegen.
        Beste allemaal.

  • Ik heb sinds gisteren CO2 via een diffuser in mijn aquarium (Juwel Lido 120) hangen. Zit nu rond de 15 bellen per minuut. De dropmeter geeft donkergroen aan. Op zich prima, maar ik wil nog iets lichter. Nu valt mij alleen op dat de belletjes van de diffuser aan het oppervlakte blijven hangen en ik heb geen idee of dat wel of niet een goed teken is. Het lijkt mij dat e.e.a. dan niet goed oplost en dat ik mijn filteruitgang wat meer naar boven moet richten. Klopt dat?

    • Hey Rob

      Dat is normaal hoor, heb ik hier ook. Een deel van de CO2-bellen gaat namelijk altijd kunnen ontsnappen aan de stroming en naar het oppervlakte dwarrelen. Daar blijven ze vaak een tijdje "plakken". Let er gewoon op dat je diffuser zo goed mogelijk in de stroming staat zodat de CO2-bubbels worden meegesleurd. Hoe meer dat het geval is, hoe beter ze oplossen en hoe hoger de efficiëntie van je systeem!

      Groetjes
      Gilles

  • Hey, ik heb zins een week een bak van 80 liter, verl planten, co 2 starter set, dus geen gas maar iets dat je in het water in een speciale bakje laat oplossen, doe het nu 2 keer in week en mijn planten groeien aardig door. Ook heb ik een sterke biopomp van juwel, hele kleine bubbeltjes maakt die en het verdeelt over het gehele aquarium. Gaat wel goed zo moet ik zeggen.

  • Hallo!

    Mooi stukje!
    Bare with me, ik ben nog een beginner , haha..
    Is het handig om een mni oxydator (of 2) toe te voegen aan mijn bak van 60 litermet luchtpomp?

    Er komt maar 1 vis (mannetjes betta) bij, en heel misschien een algeneter mits dit mogelijk is met de warmte van het water. Betta's zijn labyrinth vissen, maar ademen ook gedeeltelijk onder water is mij door veel verteld. Het is een 60 liter, goed beplant.
    Ik kreeg van een familie lid een tip om een co2 starter set toe te voegen aan mij bak... Ben alleen bang dat ik daardoor schommelingen ga krijgen in de Co2. (Ik heb er nog niet heeeeel veel verstand van). Maar ben veel aan het researchen. De stroming kan bij een betta niet hard, want de vinnen zijn te groot. Zij worden hierdoor te moe en kunnen beschadigen met alle nare gevolgen van dien. (Ik wil heel graag een halfmoon betta, die hebben grote vinnen.) Ik heb een luchtpompt met regelaar, omdat deze meest geschikt is voor de betta en de stroming ideaal is.
    En hoe accuraat zijn Co2 indicators van Colombo? Die plak je in je aquarium aan het glas.

    Groetjes, Kimberley

    • Dag Kimberley

      Zo'n oxydator is eigenlijk weggegooid geld, het zal nooit voldoende CO2 opleveren voor redelijk sterke verlichting (de lampen die standaard bij een aquarium zitten zijn al vrij sterk). Beter spaar je dan nog even door en investeer je in een goed CO2-systeem. Idem trouwens voor die starter set: is al ietsje beter dan de oxydator maar op lange termijn te duur en te onstabiel.

      Met die CO2 indicators heb ik een ervaring, dus kan ik niet mee helpen.

      Groetjes
      Gilles

      • Hoi Gilles,

        Bedankt voor je reactie! Hier was ik inderdaad al bang voor.
        Ik las dat een diffuser wel goed is voor mijn 60L bak?

        Groetjes,

        Kimberley

        • Hey Kimberley

          Diffuser, reactor, atomizer, ... kun je allemaal voor die maat van bak gebruiken voor de toevoeging van CO2.

          Groetjes
          Gilles

  • Hoi Gilles,
    Heb het probleem om voldoende zuurstof in mijn discusbak te krijgen. Het is een bak van 500L (350l water), gefiltert met een eheim prof 4 600 (1250l/h) over een spraybar op de lange zijde.
    Mijn gemeten zuurstof komt tussen de 4-6mg/l, zou het graag tussen de 6-8mg/l krijgen.
    Volgens ik op uw blog lees is dit op te lossen met de circulatie omhoog te halen en met hoeveel ongeveer denkt u?

1 2 3

Recente artikels

Javamos: de volledige gids om je mos lekker gezond te houden

Ben je net als ik gek op die bakken vol groene pracht? Bijna altijd vind…

03/07/2020

De japonica garnaal: een complete gids

Een ding is zeker, de Amano of Japonica garnaal is een populair beestje. Ligt het…

24/04/2020

De Betta vis: een uitgebreide introductie

  Geef toe, een “betta” is een prachtvis, toch? 😊 Met zijn bijzondere kleuren en…

25/03/2020

Alternanthera reineckii: de complete verzorging van A tot Z

Ik heb al eens een artikeltje geschreven over rode aquariumplanten en hoe je die het…

21/06/2019

Vuurgarnalen: hoe verzorgen, voeren & kweken? Een handige gids!

Je wil een vuurgarnaal kopen? Of misschien zelfs vuurgarnalen kweken? Ik geef je geen ongelijk!…

08/02/2019

Aquarium inspiratie: “Enchanted Forest” van Nigel Hoevenaar

Hoppa, weer nieuwe inspiratie voor je toekomstige bak! Deze keer het aquarium van Nigel Hoevenaar.…

28/10/2018