Kijk eens naar het aquarium hierboven. Prachtig, toch?
Ken je ook het geheim van dat aquarium? Goede CO2. Want met voldoende CO2 kun je een prachtig aquarium maken, net zoals die hierboven.
Helaas is CO2 toevoegen zowat het moeilijkste binnen onze hobby. Heb je te weinig, dan groeien je planten slecht. Heb je teveel, dan loop je het risico dat je je vissen en garnalen verstikt.
Maar wat is dan de beste, veiligste en efficiëntste manier om je CO2 toe te voegen …?
Dat klopt: met je ogen.
Denk er eens over na: heb je ooit Takashi Amano een KH/pH tabel zien gebruiken? Of een pH controller?
Eigenlijk is Takashi Amano geen voorstander van controllers en andere apparatuur om de CO2 te meten. In een interview door Aquajournal vertelt hij hoe hij in de jaren ’70 een controller op de markt had gebracht, maar kort daarna de productie ervan staakte.
Waarom? Omdat hij een hoop vissen had vergast door een foutje met het systeem. Sindsdien heeft hij geen controller meer aangeraakt:
“It was a real shock. It occurred to me then that controlling living things with a machine may be a conceit of human being. No matter how convenient, there may be a limit that we should not cross. “
Tegenwoordig gebruikt hij zijn eigen ogen en ervaring om de pH te regelen. Als er bijvoorbeeld algen ontstaan of de planten doen het slecht, dan verhoogt hij de CO2. Happen de vissen naar lucht, dan verlaagt hij de CO2 of zorgt hij voor meer zuurstof in het water.
“Gemakkelijker gezegd dan gedaan”, denk je nu waarschijnlijk.
Klopt. Daarom heb ik een lijst gemaakt van symptomen waarop je moet letten. Als je één van de situaties hieronder tegenkomt in je eigen bak, dan weet je dat je hoogstwaarschijnlijk met een CO2-tekort zit ...
Je aquariumplanten hebben zo hun eigen manier om te zeggen dat je een CO2-tekort hebt in je aquarium. Vaak verschilt het ook een beetje van plant tot plant. Enkele voorbeelden:
1. Misvormde blaadjes: zeker bij Pogostemon stellatus zie je dit heel duidelijk. De bovenste blaadjes zijn dan kleiner dan normaal en zien er wat “kroezelig” uit, alsof ze verkeerd gestreken zijn.
2. De aquariumplantjes komen los en gaan drijven: dit wordt ook wel “auto fragmentatie” of “stem rot” (Engels) genoemd. De plant zit dan op een plek waar te weinig CO2 is en maakt zichzelf als het ware los door af te knappen.
Op die manier wordt het meegesleurd in de stroming, op zoek naar betere oorden met meer CO2. Wat kan moeder natuur interessant zijn, toch? :-)
De CO2 ter plekke verbeteren door bijvoorbeeld betere stroming kan in zo’n situaties zeker helpen.Dit kan trouwens ook bij bodemplanten zoals Hemianthus callitrichoides voorkomen, hij gaat dan loskomen van de bodem en drijven.
3. De planten groeien naar het licht toe. De planten zijn dan heel uitgerekt en vaak heel smal bovenaan. Dit wordt heel vaak gezien als een symptoom van te weinig licht, maar eigenlijk is dat niet waar. Wil je compacte, brede bladeren dan moet je namelijk veel licht én veel CO2 hebben.
Wanneer je plantjes naar het licht groeien, ontbreekt vaak het laatste. Eindeloos meer licht gaan toevoegen zal niet helpen, integendeel, het zal het CO2-tekort enkel nog vergroten.
De truc hier is om het licht net ietsje te minderen of te laten zoals het is en de CO2 te verhogen.
4. De onderste blaadjes vallen af. Dit is een moeilijke, want vaak is dit het gevolg van onvoldoende watercirculatie onderaan de plantjes. Door de slechte circulatie zijn voedingsstoffen voor die blaadjes niet zo gemakkelijk te verkrijgen en kwijnen ze weg. Bovendien is licht op die plekken ook een heel stuk minder, wat ook een factor is.
Maar eerlijk gezegd: het is héél moeilijk om onderaan dikke bosjes planten goede stroming te krijgen.
Gebruik anders een trucje van grootmeester Amano: een stukje hardscape (bijvoorbeeld wat stenen of hout) voor de onderste delen van de plant plaatsen.
Of zoals bij het aquarium in de Nederlandse stijl: straatjes maken.
5. Gaatjes in de bladeren en/of “glazig” worden (zie ook foto punt 2). Dit is vaak een combinatie van te weinig CO2 en meststoffen. Verhoog dus beide een beetje en je zou na een maand resultaat moeten zien.
Eventueel de slechte bladeren wegsnoeien, dat kan de plant aansporen om extra te groeien en nieuwe blaadjes te vormen.
Je ziet dit trouwens heel vaak bij Hemianthus callitrichoides. De randen van de bladeren worden dan wat grijzig en doorzichtig en verliezen aan kleur. Dit is een heel CO2-gevoelig plantje en vaak herken je hieraan direct of er voldoende CO2 is of niet.
6. Blaadjes met weinig kleur. Als je aquariumplantjes wat aan kleur verliezen, is dat vaak ook het gevolg van te weinig CO2 en/of meststoffen. Ook hier kun je beide verhogen en zien hoe de planten reageren.
Tja, algen, wie heeft er af en toe niet last van :-)
Gelukkig hebben ze wel 1 grote verdienste: ze zeggen je dat er iets mis is met je bak. Iets dat je zo snel mogelijk moet oplossen!
Een aantal algen verschijnen steeds bij een CO2-tekort. Soms omdat je gewoonweg te weinig CO2 toevoegt, soms omdat je teveel aquariumverlichting gebruikt. Want hoe meer licht je gebruikt, hoe sterker de fotosynthese en hoe meer CO2 + meststoffen je moet toevoegen. Vraag en aanbod met andere woorden.
Enkele voorbeelden van algen die ALTIJD verschijnen bij te weinig CO2:
1. Draadalg. Zelfs een heel klein beetje draadalg is genoeg om te zeggen dat er iets mis is met de CO2 in je bak. Het licht wat terugschroeven in sterkte & duur en wat extra CO2 toevoegen kan wonderen doen!
2. Baardalg: ook deze alg wil je iets duidelijk maken. De alg komt vaak voor bij slechte watercirculatie waardoor je plaatselijk CO2-tekorten krijgt. Kijk de stroming eens na, verhoog de CO2 beetje bij beetje en snoei de aangetaste bladeren weg. Reken op minstens 1 à 2 maanden voordat je resultaten ziet, dit is een koppige alg die niet vanzelf verdwijnt!
3. Puntalgen: ze zijn niet zo vervelend als baardalgen & draadalgen, maar kunnen toch het zicht storen, zeker als ze vooral op de voorruit groeien! De groene puntalg komt vaak voor bij te weinig fosfaat en/of CO2. Beide verhogen lost het probleem op.
Vertoon je bak één van de bovenstaande symptomen? Of misschien verschillende? Dan weet je wat er je te doen staat.
Verhoog wekelijks beetje bij beetje (!) de CO2 en hou je vissen in het oog. Een goede richtlijn is maximum 0,1 pH minder per week. Ga dus zeker niet het naaldventiel open schroeven, maar doe alles rustig aan.
Happen je vissen naar lucht of verschuilen ze zich? Dan zit je waarschijnlijk net iets te hoog. Ga dan terug naar de pH-waarde van de week geleden of de week daarvoor. Dat is namelijk de veilige grens voor je vissen.
Geloof me, als je deze techniek onder de knie krijgt dan sta je als aquascaper sterker in je schoenen, weet je problemen direct te herkennen en zal je aquarium er een pak frisser bijstaan. En bovendien zul je in de toekomst veel sneller kunnen reageren op mogelijke tekorten en zo een topbak blijven onderhouden.
Geen probleem. De truc is dan om je verlichting zo laag mogelijk te houden. Daardoor vertraagt de fotosynthese en gaan de plantjes trager groeien.
Een tragere groei betekent minder vraag naar voedingsstoffen en dus ook CO2. Gevolg? Het CO2-tekort wordt kleiner! Hoe je dit het best aanpakt, lees je in het artikel over aquaria zonder CO2.
Van welk symptoom heb jij last in je bak? Of ken je misschien nog een andere vorm van CO2-tekort? Laat het mij hieronder zeker weten.
En vergeet niet om lid te worden van onze Facebook-pagina om nog meer leuke scapes & tips te zien! ;-)
[ninja-inline id=2164]
Ben je net als ik gek op die bakken vol groene pracht? Bijna altijd vind…
Een ding is zeker, de Amano of Japonica garnaal is een populair beestje. Ligt het…
Geef toe, een “betta” is een prachtvis, toch? 😊 Met zijn bijzondere kleuren en…
Ik heb al eens een artikeltje geschreven over rode aquariumplanten en hoe je die het…
Je wil een vuurgarnaal kopen? Of misschien zelfs vuurgarnalen kweken? Ik geef je geen ongelijk!…
Hoppa, weer nieuwe inspiratie voor je toekomstige bak! Deze keer het aquarium van Nigel Hoevenaar.…
Bekijk de reacties
hoi gilles
ik heb mijn bak nu 3 weken beplant en planten groeien goed, maar sommige planten krijgen zwarte/bruine randen en worden dan langzaam bruin.
wat ik gelezen heb kan het te maken met een po4 overschot, maar bij meting was deze rond de 1,
na water verversen 0,3, heb ook licht omlaag, co2 omlaag(nu 6,8) en meer voedingstoffen toegevoegd.
Mijn vraag zit ik op de goede weg?
mvgr marco
Hey Marco
Er is helemaal niets mis met die 1ppm PO4. Ik zie ook geen reden waarom hoge fosfaat dat resultaat op je planten zou moeten hebben, ik heb al bakken gezien met meer dan 4ppm fosfaat en geweldige plantengroei. De redenering dat teveel aan PO4 altijd bruine randen etc veroorzaakt kan dus niet kloppen.
Ik zou je CO2 niet verminderen, maar net verhogen. Lichtsterkte iets omlaag is OK en meer meststoffen is ook OK, maar je PO4 was al goed hoor.
Groeten
Gilles
He Gilles.
ik leg nu ook mijn co2 nachts af,maar ik ondervind wel dat mijn dropchecker wel heel blauw blijft.is dat normaal.en ik heb meer co2 gegeven.
gr Etienne.
Dag Etienne
Bedoel je dat hij blauw blijft wanneer de lichten aan zijn?
Groeten
Gilles
Zeer nuttig artikel! Diverse punten komen bij mij terug. Vooral de baardalg en afstervende bladeren. Echter loopt mijn co2 installatie al het grootste deel van de dag. Wanneer ik meer co2 zou gaan toevoegen zou deze de hele dag blijven pompen?
Ik maak gebruik van een ph controller en mijn ph is 6.7 bij een kh van 5.
Hey Michael
Ik zou nog - 0.1 pH doen dalen en kijken of dat de situatie betert. Daarnaast ook werken aan je verlichting en watercirculatie (zie ook mijn reactie op je vorige vraag).
Groeten
Gilles
Hey
Meer CO2, betere stroming en plantenvoeding kan inderdaad heel wat veranderen!
Zelf ben ik geen voorstander van pH controllers omdat je dan afhankelijk bent van een correcte lezing van de sonde, maar als je dat goed onderhoudt kan het zeker helpen.
Goed om te horen dat het bij jou geholpen heeft en inderdaad altijd een volle fles hebben, desnoods een paar reserveflesjes gereed staan :-)
Groeten
Gilles
Indeed ik heb nu 2 flessen van 500 gram en 1 fles van 2 kilo, ik gebruik ook de seneye http://www.seneye.com/ voor mijn PH en die geven de zelfde waarde aan :) dit is echt een oplossing voor mijn aquarium;) en ik meet ook tussen door met mijn Hanna PH meter of de waarde kloppen en tot nu toe nog geen problemen onder vonden :)
Hey
Dat is een interessant concept dat je daar vertelt. Dus je doet wel de automatische meting zoals een pH controller zou doen, maar de CO2-toevoer regel je wel nog manueel?
Groeten
Gilles
Ik heb mijn CO2 druk apparaat zo gesteld dat hij in 60 seconden ongeveer 70 belletjes krijg, ik ben eerst begonnen met 30 belletjes per 60 seconden, maar zag geen verschil naar mate ik de belletjes ging verhogen per 10 kwam ik op 70 het beste uit met me CO2 voor mijn aquarium inhoud van 600 liter! de seneye is echt een super ding ik kan op me telefoon de waardes lezen als ik aan het werken ben etc..
Groetjes,
Viscent
Hoi mooie review :) ben een half jaar geleden begonnen met mijn 600 liter aquarium, heb de eerste 2 maanden baardalg gehad, waardoor al me planten kapot gingen en ik had veel vis sterfte:( ik ben toen veel gaan lezen over CO2 en bodem en planten voedingen en stromingen in het water, nu gebruik zelf al enige tijd JBL Proflora Co2 Set M603 samen met een wave maker en bodem en planten voeding ben er achter gekomen dat dit de oplossing was voor mijn aquarium https://www.youtube.com/channel/UCUpw5KlGv21a7zuiPNW8LnA/videos , deze doet automatisch mijn PH onder controle brengen, samen met natuurlijk bodem en planten voeding en de wavemaker!! en als hij merkt dat er teveel CO2 is schakel hij veilig uit, dus geen omkijken na, behalve als ik mijn 2 liter CO2 fles moet vervangen, maar dat duurt wel ruim een half jaar ;) zodra mijn fles op is en 1 dag geen CO2 gebruik merk ik dat mijn PH gelijk weer flink stijgt!! dus ik zou altijd CO2 nodig moeten hebben voor mijn bak!!
groetjes,
viscent aquarium
Beste Gilles,
Ik heb een Juwel Aquaruim rio van 125L
T5 lampen1High-lite colour en 1High- lite nature,elk jaar steek ik er nieuwe in.
ze branden 12uurs, is dat te lang?
Gebruik geen co 2 gasfles
maar wel producten van easy-life
elke dag doe ik erin easycarbo 2,5ml
en ook elke dag profito 10ml
Een keer per week, kaluim,ferro,nitro,fosfo 5ml
en een keerom de 4 weken filtermeduim ook van easy life.
Maar mijn planten groeien erg langzaam, en worden de bladeren glazig/doorzichtig, en de onderste bladeren sterven af.
waterwaarden zijn goed. wat kan het zijn, wat doe ik verkeerd?
Hoop dat je mij verder kunt helpen ermee..
alvast bedankt!
Groeten
Gert
Hey Gert
Dat is vrij lang voor een non-CO2 aquarium en waarschijnlijk heb je op het einde van de fotosynthese een CO2-tekort, doordat de voorraad natuurlijk aanwezige CO2 al is opgebruikt. Zie dit artikel: https://www.aquascaping-blog.com/169/aquarium-zonder-co2
Het glazig worden van de bladeren, bladverlies, ... is typisch een symptoom van een CO2-tekort. Ik raad je aan om zowel de lichtduur als de lichtintensiteit te minderen (bijv. met heel veel drijfplanten). Momenteel heb je veel licht boven de bak en creëer je zo een hoge vraag naar CO2 (meer licht = sterkere fotosynthese = meer groei = meer vraag naar voeding door de planten). Aangezien je geen CO2 toevoegt, krijg je een tekort en stoppen de planten met groeien, verslijmen ze, krijg je algen, ...
Door het licht te minderen werk je dit effect tegen, want de plantjes gaan dan trager groeien en bijgevolg is hun vraag naar CO2 ook veel lager. Het tekort wordt dus kleiner en verdwijnt uiteindelijk.
Groeten
Gilles
maar als je steeds je co2 verhoogt tot hoever mag je dan gaan ( behalve kijkend naar je vissen) bv ph van 6.3 vindt ik toch best weinig( zuur) bij een kh van 4-5 ..het blijft een zoektocht....gr marco
Hey Marco
Daar kan ik helaas geen antwoord op geven zolang er geen betaalbare CO2-meter bestaat :-)
Langzaam verhogen, planten en vissen in het oog houden, ... zijn en blijven momenteel de beste methode.
Groeten
Gilles
Super handig artikel!
Nu zit Ik er over te denken om een CO2 installatie te installeren.
Maar wat is nou een goede installatie die redelijk betaalbaar is. Welk merk etc?
Ik heb een bak van ongeveer 150 liter.
Ook vraag ik me af wat een goede stroming is. Op t moment zie ik overal wel dat het water heel langzaam doorstroomt maar niet zo hard dat de planten bijvoorbeeld bewegen. Graag hoor ik iets van je..!
Hey Jasper
Merk maakt niet zo uit, 't zijn de onderdelen die belangrijk zijn. Stuur mij anders een mailtje.
Goede stroming is in principe als alle plantjes meebewegen in de stroming. Als dat niet het geval is, kun je de filteruitlaat van positie veranderen of een extra "wave maker" bijplaatsen.
Groeten
Gilles
Hallo,
Wat is effectiever voor CO2 toevoeging, een flipper (die ik erg groot vind in mn bak) of een diffusor, die klein is dus niet opvalt en mooie kleine belltjes produceert
Gr. Frans
Dag Frans
Sorry voor de late reactie.
Dit hangt af van de grootte van de bak. Diffusers zijn interessant voor kleine tot medium bakken, maar zou ik persoonlijk niet aanraden voor grote bakken (+150 liter). Voor een grote bak zou ik dan eerder een reactor of atomizer aanraden. Een flipper ben ik sowieso geen voorstander van eerlijk gezegd ... :-)
Groeten
Gilles
Hallo Gilles,
Bedankt voor deze zeer nuttige informatie.
Ik heb een RIO400 plantenbak met daarop 2 filterpotten,. Aan en afvoer gaat via lily pipes, waarvan de uitvoer aan de rechterzijde zit en de afvoer aan de andere zijde. Nadeel van deze lily pipes is dat je de uistroom niet lekker kan richten.De CO2 zit op één van de filters aangesloten via een atomizer en wordt geregeld via een Ph meter i.c.m. een computer. De planten met wortels in de bodem, worden bijgevoed d.m.v. kleibolletjes.
Nu heb ik je artikel even vertaald naar mijn bak:
1) De Ludwigia repens 'Rubens' in mijn bak, verliest bladeren aan de onderzijde en staat niet mooi rood.
- Stroming nazien en verlichting opschroeven, i.c.m. extra CO2?
2) De Polygonum sp. Kawagoneum groeit mijn bak uit, maar de bladeren onderaan verkleuren en lijken snel te verouderen. Tevens is deze redelijk gevoelig voor baardalg. De toppen staan wel mooi rood.
- Stroming nazien en ?
3) De Rotala rotundifolia staat niet meer zo mooi als voorheen, o.a. kleinere bladeren, geen mooie kleur. Deze staat naast de plaats waar de CO2 in de bak komt.
- Meer verlichting i.c.m. CO2?
4) Op het hout ontstaat wat baardalg.
- CO2 opvoeren?
Graag verneem ik van je, of jij denkt dat ik op de goede weg zit.
Hey Ronald
Goed bezig, je gebruikt de planten goed als leidraad voor je CO2 :-)
1) Inderdaad stroming & CO2 nazien
2) idem
3) idem
4) Is mogelijk ook een dead spot, dus zeker de stroming op die plekken nakijken.
Ik zou nog niet de verlichting verhogen want dan gaat ook de vraag naar CO2 omhoog en zit je dus weer in dezelfde situatie. Eerst je CO2 & stroming, dan pas je verlichting verhogen.
Groeten
Gilles
Dank voor je antwoord.
Zal ik eens moeten kijken voor een stromingspompje die sterk genoeg is voor 400 liter.
Tips?
De CO2 heb ik gisteren al een beetje opgeschroefd, dus nu maar afwachten.
Even de notifier aangevinkt, was ik vergeten.