Een voedingsbodem in het aquarium: een must of niet?

Ik herinner me nog goed toen ik mijn eerste aquarium kocht dat de winkelhouder vroeg of ik een voedingsbodem wou of niet. “Want je moet een voedingsbodem in je aquarium hebben, anders groeien je planten niet!”, zei hij. Achteraf gezien leek dit meer op een verkoopspraatje, waar ik natuurlijk met beide voeten in getrapt was …

“Een voedingsbodem? Ja, anders groeien je planten niet!”

Neen, de bovenstaande titel is flauwekul. Aquariumplanten kunnen wel degelijk zonder voedingsbodem groeien. Er zijn genoeg bakken met een mooie, gezonde biomassa zonder enige vorm van voedingsbodem.

Hoe komt dat? Een groot deel van de aquariumplanten gebruiken hun wortels voornamelijk als ankerpunt om zich vast te hechten en slechts voor een klein deel om voeding uit de bodem te halen. Voor die planten voldoet het dus al wanneer je gewoon vloeibare meststoffen toevoegt aan de waterkolom.

Er zijn wel een aantal plantensoorten die hun wortels als voornaamste bron van voedselwinning gebruiken, denk bijvoorbeeld aan Cryptocorynes. Maar aangezien deze plantjes meestal als solitaire plant worden gebruikt, is het niet de moeite om hiervoor een volledige voedingsbodem aan te leggen. Pure geldverspilling volgens mij! Je bent dan beter af met bemesting die je plaatselijk in de grond duwt, zoals de capsules van mijn eigen merk: Crypto.

Naast de dure prijs van voedingsbodems zijn er volgens mij nog enkele nadelen. Denk maar aan de smurrie dat het creëert bij het herplanten, de kans op bodemrot (hoewel die kans bij commerciële bodems klein is), de troebelheid van het water bij het herplanten, …

Wanneer dan wel een voedingsbodem?

Wanneer raad ik dan wel een volledige voedingsbodem aan? Bij een aquarium zonder CO2. Aan zo’n bak wil je namelijk zo weinig mogelijk werk hebben en een voedingsbodem kan daarbij helpen.

Bovendien gebruik je voor een non-CO2 aquarium meestal planten die wel baat hebben bij een voedingsrijke bodem: Anubias, Cryptocoryne, Echinodorus, …

Een beter idee: aquasoils!

Sommige onder jullie zullen waarschijnlijk al weten dat ik een enorme fan ben van aquasoils, een soort van kleibodem die al jaren gebruikt wordt in Azië, ook Amano gebruikt ze! Niet alleen ogen deze kleibodems zeer fraai (je hebt ze trouwens in verschillende kleuren), ze zijn zeer aangenaam om in te planten aangezien het zachte korreltjes zijn.

Daarnaast maken kwaliteitsvolle aquasoils minder smurrie dan een voedingsbodem wanneer je regelmatig de planten uit de bodem trekt en herplant. De meeste creëren even een klein stofwolkje waarna het stof zich terug neerlegt.

Last but not least: een aquasoil is volledig gemaakt van klei. Dat wil zeggen dat deze bodems een zeer hoge Cation Exchange Capacity (CEC) hebben. “Wat is me dat voor iets”, zeg je? Wel, CEC wil zeggen dat de klei de meststoffen uit de waterkolom absorbeert en weer terug afgeeft aan de planten, ideaal dus want je bemest dan eigenlijk automatisch op twee manieren: het water én de bodem!

Een aquasoil te duur voor jou? Probeer dan eens akadama, dat is ongeveer hetzelfde maar een pak goedkoper. Zelf heb ik die van Amazon gekocht met mooie resultaten, zowel op vlak van bodemkleur als plantengroei. Je betaalt wel meer verzendingskosten, maar vanaf je 2 zakken koopt ben je nog steeds een stuk goedkoper uit!

Hou er wel rekening mee dat de akadama in het begin je KH doet kelderen. Je kunt dit vermijden door bv de akadama een week in een emmer te laten rijpen en dagelijks het water te verversen. Vervolgens kun je het toevoegen aan je bak.

Vond je deze post leuk? Wordt dan lid van onze Facebook pagina en blijf op de hoogte van leuke aquascaping tips!

[ninja-inline id=2172]

Volgend artikel Hoe moet je Vallisneria planten & snoeien? »

Vorig artikel « Hemianthus callitrichoides snoeien: hoe?

Bekijk de reacties

Frans W.L. Krapels zegt:

31/08/2017 om 13:14

Kunt u mij vertellen hoe aan de Akadama bodem, zoals u die beschrijft kan komen? Ik woon in Den Haag en in winkels en webshops kan ik ze niet vinden. Verder wil ik u vertellen dat ik zeer van uw blog geniet.

Met vriendelijke groet,

Frans
- Gilles zegt:
  
  03/09/2017 om 11:10
  
  Hey Frans
  
  Bedankt voor het compliment :-)
  
  Zelf heb ik die van mij destijds op Amazon Duitsland gekocht. Eventueel kun je ook eens bij bonsai winkels zoeken, die hebben ze ook vaak in stock want het is oorspronkelijk een bodem voor bonsaiplantjes.
  
  Groetjes
  Gilles
Dennis Binkhorst zegt:

04/07/2017 om 17:31

Hoi Gilles,

Ik heb momenteel een 120L (Juwel Lido) aquarium met (breker)zandbodem en merk dat in vitro gekweekte Echinodorussoorten alsmede emers gekweekte stengelplanten als Ludwigia Repens na 1 á 2 weken afsterven. Van de in vitro gekweekte Alternanthera Reineckii Mini heeft ongeveer de helft van de planten overleefd, maar echt lekker snel groeien doen ze niet: zo'n 2-3 cm de afgelopen 4-5 weken.

Ik voeg CO2 toe (bio) en wekelijks handgemaakte vloeibare bemesting en ijzer. Wat de Echinodorussoorten aangaat zou ik daar extra kleibolletjes kunnen toevoegen, hoewel mijn Echinodorus 'Red Diamond' en 'Grisebachii' het zonder wél prima doen.

Enfin, ik heb het idee dat ook het e.e.a. aan mijn zwakke verlichting te wijten is en daardoor de 'emersed' gekweekte Echinodorussoorten het wel redelijk tot goed doen t.o.v. de stengelplanten. Ik heb nieuwe Samsung 6500K LED-verlichting liggen die ik ergens later deze maand zal gaan inbouwen.

Voordat ik de boel rigoureus om ga gooien ben ik mijn opties enigszins aan het verkennen. Ik zou daarom het deel van de zandbodem waar de stengelplanten komen te staan willen vervangen door Akadamia met daarop een afdeklaag. Zand is geen optie begrijp ik uit een eerdere vraag onder dit artikel, vandaar dat ik benieuwd ben of bijvoorbeeld grof grind of fijn lavasplit een optie zou kunnen zijn.

Heb jij daar ideeën bij?
- Gilles zegt:
  
  08/07/2017 om 10:20
  
  Hey Dennis
  
  Als je niet tevreden met de groeisnelheid, dan kun je inderdaad sterker licht gaan plaatsen om zo de fotosynthese te versnellen en bijgevolg ook de groei. Hou er dan wel rekening mee dat ook de vraag naar CO2 en andere voeding zal stijgen. Op vlak van meststoffen is dat gemakkelijk op te lossen, CO2 is moeilijker en al zeker als je bio CO2 gebruikt. Dus best in voorzichtige stappen de lichtsterkte verhogen.
  
  Akadama zou ik niet afdekken, maar gewoon zo gebruiken. Anders gaat het zich vermengen en dat is lelijk. Ik zou het dus gewoon puur gebruiken.
  
  Groetjes
  Gilles
Toon Gielen zegt:

10/05/2017 om 10:00

Hallo!

Ik zou graag een de ADA amazonia gebruiken in de Aqualantis Fusion 120x50, maar ik heb ook 6 corydoras aneus, geeft dit problemen?

En hoeveel substraat raad je dan aan in dit aquarium? Of raad je de kleinere korrel aan?

Met vriendelijke groeten
- Gilles zegt:
  
  10/05/2017 om 10:34
  
  Hey Toon
  
  De korrels hebben geen scherpe randen dus gaat samen met Corydoras. Ik verkies de kleine korrels, maar de grotere zijn ook prima hoor.
  
  Groetjes
  Gilles
  - Toon Gielen zegt:
    
    10/05/2017 om 11:30
    
    De Amazonia powder sand dan?
    Ik zou graag wat diepte creëren moet ik dan alleen de power sand gebruiken? Of een grover substraat eronder?
    En als ik er een grote steen op zet? gaat dit de klei bolletjes niet plat duwen na een bepaalde tijd?
    - Gilles zegt:
      
      11/05/2017 om 10:14
      
      Hey Toon
      
      Ja, de "Sand" versie is prima. Je kunt daaronder dan de grovere versie gebruiken. Het substraat kun je vastzetten met bv stenen in de bodem of plexiglas plaatjes, zie daarvoor mijn artikel over "diepte in het aquarium" met enkele tips. Je zult altijd wel gruisvorming hebben na een tijdje met aquasoils, helaas weinig aan te doen :-)
      
      Groetjes
      Gilles
Patrick zegt:

23/04/2017 om 14:38

Hey Gilles

Ik heb zojuist een Rio 400 staan heb al een 180 met alleen grind en vissen ik kwam deze blog tegen en word overspoeld met positieve reacties op de Aqua soul bodem. Nu ging ik kijken maar voor Ada Aqua soil ben ik 105 euro kwijt 3 9l zakken(3-4 cm) En ik wil graag zwart maar van Adama kan ik geen zwarte vinden. Is die er wel ? En over CO2 vissen produceren tog ook aardig wat co2? Overweeg om de Aqua soil te nemen kan ik dat er gewoon in doen zonder te wassen en bemesten. En gewoon lekker in draaien en verversen en me huidige aquarium in gedeeltes toe te voegen. Het is geen aquascape bak gewoon voor vissen clown botias mollys goeramis enzo.

Mvg Patrick top site !
- Gilles zegt:
  
  30/04/2017 om 22:58
  
  Hey Patrick
  
  Bedankt voor de complimenten! :)
  
  Er is een heel donkerbruine die bijna zwart is, moet zeker te vinden zijn. Vissen produceren inderdaad ook CO2, maar in een bak met heel sterke verlichting (standaard wordt een nieuw aquarium al met heel sterk licht geleverd tegenwoordig), is dat vaak onvoldoende en dus algen als gevolg.
  
  Een aquasoil bevat ook wel ingebakken voedingsstoffen, maar ik zou toch een vloeibare meststof blijven toevoegen voor net dat ietsje extra. Bovendien zal de soil die meststoffen ook opslaan in de bodem en geleidelijk aan afstaan.
  
  Groetjes
  Gilles
Anton zegt:

11/03/2017 om 02:54

Heeft iemand ervaring met Mando grond van JBL?
- Gilles zegt:
  
  12/03/2017 om 11:35
  
  Dag Anton
  
  Ik heb het al eens gebruikt, viel eerlijk gezegd tegen. Gewoonweg te licht om aangenaam in te planten. Wel een mooie kleur.
  
  Groetjes
  Gilles
  - Ton zegt:
    
    14/04/2017 om 22:31
    
    Ik heb nu de Tetra active substraat bodem gebruikt. Hij is exact hetzelfde als die van Dupla en ik ben zeer tevreden.
    In ieder geval beter als die van JBL Manando
    
    groeten
    
    Anton
  - Anton zegt:
    
    12/03/2017 om 14:31
    
    Ja dank je.
    Dat las ik ook al.
    Ik ben van plan die van Tetra te gebruiken gewoon om eens uit te proberen.
    Een iets meer terracottakleur dan die van JBL
    Ik heb in een bak aquabasis van JBL en daarop dupla ground is ook een mooie kleur.
    Dat werkt ook goed.
    Merk dat Aquabasis een beetje zo'n functie heeft als JBL Manando of Tetra Activesubtrate.
    Dus twijfel nog een beetje.
    Ik heb echter de naturesoils nog niet uitgeprobeerd
    
    met vriendelijke groet
    
    Anton
dirk zegt:

17/02/2017 om 23:34

hallo,

ik heb al jaren aquariums, maar heb de laatste jaren gewoonweg geen goede planten groei.
heb er alles geprobeerd en gedaan maar ik kom gewoon niet op een mooie bak.
sinds kort heb ik led verlichting 8000 k.
en ook sinds kort heb ik co2 bemesting.
langere tijd heb ik een nitraat fosfaat filter.

de problemen:

mossen worden bruin
bruine stofdeeltjes blijven op planten liggen en worden zwarte punten
groene algen boven in het aquarium
blauwalg op de grond.
planten zijn allemaal aan vervanging toe.
behalve de rode en groene lotus gaat alles dood.

mijn vissen zijn gezond en mooi op kleur.
ik heb 6 discusvissen en 6 altum angels.

mischien heb je een nieuw advies ookal heb ik eigenlijks alles al geprobeerd.

mvg dirk
- Gilles zegt:
  
  24/02/2017 om 13:05
  
  Hey Dirk
  
  Stuur mij anders eens een mailtje met wat foto's, dan kijk ik of ik kan helpen: gilles @ aquascaping-blog.com
  
  Groetjes
  Gilles
John Pilon zegt:

25/12/2016 om 14:12

Ik las dat een aquasoil negatief geladen is en makkelijk positief geladen elementen dan bindt/opneemt zoals magnesium en ijzer. Maar hoe en wanneer wordt dat terug gegeven aan je aquarium?
- Gilles zegt:
  
  28/12/2016 om 10:55
  
  Dag John
  
  Eerlijk gezegd heb ik geen idee!
  
  Groeten
  Gilles
  - Martijn zegt:
    
    02/01/2017 om 21:11
    
    Hoi Giles, doe je nog aan email? Of is de mijne niet aan gekomen bij je. Is al zeker een week geleden
    - Gilles zegt:
      
      04/01/2017 om 11:07
      
      Hey Martijn
      
      Ik beantwoord al mijn e-mails nog hoor, maar momenteel super druk ivm verhuis, shop & feestdagen ;-)
      
      Groeten
      Gilles
  - John Pilon zegt:
    
    29/12/2016 om 15:38
    
    Haha, dat is ook een duidelijk antwoord Gilles.
Timothy van der Meer zegt:

13/10/2016 om 13:12

hoe lang gaat Aquasoil mee? Want zal op een gegeven moment toch uitgewerkt zijn...en als je dan je hele bodem moet vervangen....
- Gilles zegt:
  
  17/10/2016 om 13:49
  
  Dag Timothy
  
  Dat is moeilijk te zeggen, het hangt van de kwaliteit de soil zelf af + hoe vaak jij herplant. Bij veel herplanten gaan de korreltjes namelijk veel sneller verkruimelen.
  
  Groeten
  Gilles
John Bos zegt:

21/09/2016 om 11:48

Goedemiddag,

ik ga mijn aquarium (200 L) opnieuw inrichten. Nu lees ik op diverse forums en site's over het gebruik van Akadama korrels als bodembedekking. Ik heb hier zelf totaal geen ervaring mee vandaar de volgende 2 vragen: 1e blijven deze korrels hard of verpoederen deze in de loop der tijd. 2e ik lees dat ze de ph waarde naar omlaag halen (6,5) kan ik dan nog wel voldoende CO2 toevoegen aan het water. volgens mij wordt het dan te zuur. Alvast bedankt voor uw reactie.

Met vriendelijke groet,
John Bos
- ben zegt:
  
  21/09/2016 om 22:08
  
  de kh en de ph zakte bij mij met akadama co2 totaal niet meer onder controle
  
  ik heb het er uit gehaald,filter zand met naar behoefte klei kegels het gaat nu uitstekend
  
  wellicht heeft het een en ander te maken met de hardheid van het kraanwater,waarom het bij de een niet goed gaat en bij een ander wel groet ben
- Gilles zegt:
  
  21/09/2016 om 16:42
  
  Dag John
  
  Je hebt Akadama in de "hard" versie, die verkruimelen minder snel. Verpulveren doen alle aquasoils, hoeveel en hoe lang hangt van de kwaliteit van de soil af + hoe vaak jij herplant. En ja hoor, je kunt dan nog steeds voldoende CO2 toevoegen, anders zou Takashi Amano het ook niet gedaan hebben ;-)
  
  Groeten
  Gilles
Tom Mulder zegt:

13/08/2016 om 22:50

wouw wat een mooie website compliment.
nu heb ik een 60 liter aqaurium met co2 maar nu willen mijn planten geen wortels aanmaken.
ik heb 2 soorten bodems in de bak ivm een test. aan de ene kant dennerle grind met voedingsbodem hierin groeien de wortels beter.
aan de andere kant fijn grind van Jbl hierin doen de planten niks en vallen uit en blijven kale stengels over.
nu wil ik die ene kant vervangen zonder de andere aan te moeten passen.
wat kan ik het beste doen ?
wegzuigen en dan voedings bodem er in gooien en grind er op ? maar er zitten nog vissen in of een soil van tropica mengen met mijn dennerle grind is de dezelfde kleur en maat bijna?

mvg, TOm
- Gilles zegt:
  
  17/08/2016 om 13:04
  
  Dag Tom
  
  Bedankt voor de complimenten :-)
  
  Ik zou zoveel mogelijk water verwijderen, grind scheiden van het gedeelte dat je wil behouden en bodem vervolgens opbouwen. Zal wel een heel karweitje zijn ...
  De vissen kun je tijdelijk in een ander aquarium plaatsen tot alles weer goed draait.
  
  Grind en aquasoil zou ik niet mengen, dat ziet er niet mooi uit.
  
  Groeten
  Gilles