Algen bestrijden 
CO2-systemen 
Plantenvoeding 
Aquariumtechniek 
Vissen & garnalen 
Opstart & onderhoud 
Aquariumplanten 
Aquascaping 
Aquarium LED-verlichting? De voordelen én waar je op moet letten!
Lees verder
Slechte plantengroei wordt meestal beschouwd als het gevolg van een te zwakke aquarium verlichting. Vaak geeft men de raad om de verlichting nog verder op te schroeven in plaats van na te gaan of er nog andere oorzaken kunnen zijn voor het probleem. Dit kost echter niet alleen meer stroom, het kan ook desastreuze gevolgen hebben voor je aquarium. Dit artikel legt uit waarom.
Aquariumverlichting als energiebron voor je plantjes
Planten gebruiken licht om aan photosynthese te doen. Hierbij zetten ze de stralingsenergie van het licht om in chemische energie. Dankzij deze chemische energie zijn de planten in staat om organische verbindingen aan te maken die essentieel zijn voor de groei van de planten.
Hoe sterker de aquariumverlichting, des te meer energie je creëert. Om aan deze energie tegemoet te komen is het echter nodig om voldoende voedinsstoffen (macro & micro) toe te voegen opdat de aquariumplanten optimaal kunnen groeien.
Je kunt aquariumverlichting vergelijken met het gaspedaal van een auto. Hoe meer je het gaspedaal (aquariumverlichting) indrukt, hoe sneller de auto zal gaan (plantengroei) en hoe hoger het verbruik. Om te blijven rijden heb je echter benzine (voedingsstoffen) nodig, anders val je in panne (plant stopt met groeien).
Hoe de lichtintensiteit van je aquarium verlichting de plantengroei bepaalt
Hoeveel verlichting heb je dan nodig voor jouw planten? De waarheid is dat men vaak sterk overdrijft met de lichtintensiteit. Je leest vaak dat iemand 3x24w T5 aanraadt voor een bak van 80 liter om Hemianthus Callitrichoides te houden.
Dit is echter heel nadelig voor de aquarist omdat het zeer moeilijk is voldoende CO2 en voedingsstoffen toe te voegen onder zo’n sterke lichtintensiteit. Ik heb in mijn 80 liter bak H. Callitrichoides kunnen houden met 1x 24w T5. De truc is om een goede balans te vinden in je bak, voldoende voedingsstoffen te voorzien en voor stabiele CO2 te zorgen.
Onderzoek (zie ook: Easy Life en Tropica) dat planten een maximum lichtintensiteit gebruiken. Nog sterkere belichting heeft geen invloed meer op de groei en de photosynthese van de aquariumplanten. Let ook op de opmerking van Easy Life onder de grafiek:
“deze curve geldt natuurlijk onder ideale omstandigheden bij voldoende aanwezigheid van CO2 en voedingsstoffen”
Het is voor de gemiddelde aquarist (zeker de beginner) veel interessanter om te kiezen voor lagere lichtintensiteit. Dit resulteert in een evenwichtiger aquarium, tragere groei (gemakkelijker te controleren), kost heel wat minder geld aan CO2 en voedingsstoffen én –last but not least- bespaart je een hoop ellende met algen doordat je met zeer sterke verlichting niet voldoende plantenvoeding kunt voorzien.
Op BarrReport staat hier trouwens een interessant artikel over door Tom Barr, zeker eens checken.
Ook Tropica (andere website, maar de auteur is een werknemer van Tropica) raadt dit aan trouwens:
“Based on our experiments, we suggest commencing CO2 addition before any other action is taken! We believe that even at very modest light intensities you will experience a conspicuous change in plant performance in your aquarium. The exact amount CO2 may always be discussed but if you do not have very sensitive fishes in your fish stock, concentrations from 25 and up to 50 mg/l will only improve plant growth. You will probably see that plants, which were barely able to survive before now, thrive in the presence of CO2.”
Vond je deze post interessant? Doe me dan een plezier en wordt samen met honderden anderen lid van onze Facebook-pagina!
[ninja-inline id=2172]
Beste Gilles,
heeft u tips over de te gebruiken verlichting? Ik ga een nieuwe kap vervaardigen (voor een Rio180) en wil bij voorkeur geen TL gebruiken.
In hoeverre moet ik rekening houden met de kleurtemperatuur (Kelvin) en de sterkte (lumen).
Het is voor een normale gezelschapsbak met voornamelijk javavaren, 2 Anubias soorten, Cryptocorine soorten, en valisneria.
Voorkeur gaat uit naar zelfbouw, moderne LED-systemen zijn te prijzig.
Hartelijk dank!
(…en complimenten voor een zéér leerzame en mooie website!)
Hey Wes
Bedankt voor het compliment :)
Kelvin maakt niets uit voor de planten, kies wat je mooi vindt. Sommigen beweren dat een bepaalde kelvin betere resultaten geeft, maar is daarnaar geen enkel objectief onderzoek naar geweest. Ik zie graag 6500K omdat dat natuurlijk is & het groen mooi naar voren brengt. Takashi Amano gebruikt die kleur ook.
Voor de planten die je daar opsomt, kun je prima lage verlichting gebruiken. Kijk anders eens naar de “Grobeam” op Ebay, die is vrij goedkoop en beschikbaar in 6500K (wel zeker nagaan, aangezien veel modellen in 10.000K worden geleverd en dat wil je niet voor een zoetwaterbak).
Groeten
Gilles
Hoi Gilles,
Ik ben eindeloos aan het zoeken voor de juiste led verlichting. Ze hebben vaak een heel laag aantal lumen. Ik heb een bakje van 45x28x28 en ook één van 60x30x30. Voor het eerste aquaria heb ik 2100 lumen nodig volgens een berekening. Ik wil als ik het eerste bakje weg doe deze leds misschien weer gebruiken voor iets anders. Ik weet niet welke led set ik moet gebruiken. Als het goed is moet ik wel rgb nemen omdat als planten willen groeien ze meer kleuren nodig hebben.
Heb jij advies voor mij?
Mvg, Timon
Hey Gilles
Ik heb een bak van 220cm op 50cm nu las ik u artikel van de verlichting.ik heb 2xt5 van 54 watt en 2xt5 van 45 watt met reflectoren dit lijkt me dan overdreven…je kan perfect bodemplanten houden zonder die reflectoren?nu volg ik de ei en heb een ph controller en heb die ingesteld op 6.90 met een stijging en daling van 0,10 ph dit voorziet de planten dan van voldoende CO2 aangezien ze de CO2 opnemen en de de waarde steeds stijgt een zakt met 0,10. Nu las ik ook een artikel van die spraybars is dit aan te raden bij deze bak naar mijn gevoel heeft die voldoende stroming plus filter ik de kiemlaag weg dus het wateroppervlak is steeds in beweging.nu langs de linkerkant van de aquarium onder het uitsroompijpje blijft meer vuil liggen dan elders zou dit iets met de stroming te maken hebben?mijn filter is jbl 1501 green line ik las dat uw filter 15 maal de inhoud filtert bij mij zou dat dan ongeveer 4 zijn is dit voldoende aangezien mijn aquarium 400 l bedraagt of moet er een tweede filter bij? Bedankt
Hey Alain
Met veel licht is niets mis, maar je moet dan wel voldoende CO2 & meststoffen kunnen toevoegen. Helaas is dan vaak CO2 de boosdoener omdat die stof heel moeilijk te regelen valt in onze bakken doordat het zo slecht oplost. Daarom raad ik meestal aan om lager te gaan met het licht zodat het toevoegen van CO2 en de rest gemakkelijker is. De vraag naar CO2 etc is dan namelijk lager en gemakkelijker te beantwoorden.
Ja, bodemplantjes kunnen met minder licht gehouden worden dan we doorgaans denken. George Farmer heeft bijv. vrij lage verlichting in zijn bak & toch een mooi matje: http://www.ukaps.org/forum/threads/georges-tmc-signature.25103/page-35 . Ook Oliver Knott gebruikt vaak matig licht & Takashi Amano (stiekem) ook. Planten als Hemianthus zijn véél gevoeliger voor een CO2-tekort dan een lichttekort. Meestal overschatten we trouwens de hoeveelheid licht boven onze bakken. Helaas zijn PAR-meters (de enige objectieve meting voor lichtsterkte in onze bakken) momenteel nog onbetaalbaar…
Als de stroming volgens jou al OK is, dan hoef je niet een spraybar te plaatsen. Als er echter op 1 plek veel vuil blijft liggen, dan is dat mogelijk een “dead spot” waar de stroming minder is en het vuil zich ophoopt. Je kunt dan bv een extra pompje plaatsen (“wave maker”) die op die plek voor meer stroming zorgt.
Voor een plantenbak met een sterke beplanting raad ik inderdaad minstens 10X de bakinhoud aan voor de filtersterkte. Dit is wel een leidraad en geen gouden regel die je absoluut moet volgen. Maar 4x de bakinhoud lijkt me inderdaad weinig voor een plantenbak. Ik zou dus zeker een extra pompje plaatsen, niet noodzakelijk een extra filter (hoewel dat ook een goede optie is).
Groeten
Gilles
Hey Gilles ik moet binnenkort men lampen vervangen…nu ga ik dat wel lamp per lamp vervangen niet allemaal tegelijk..Nu heb ik lampen van jbl tropic en die hebben 4000 k….ik las dat jij lampen met 6500k hebt van welk merk zijn deze….is het aan te raden om vanachter een andere lamp dan van voor te plaatsen….en hoeveel lumen heb jij en wat moet je minstens hebben voor een bak van 40 cm hoog(water)…bedankt
Langs deze weg wil ik mijn vroegere ervaring vertellen.
Ik had in de huiskamer een 1000liter bak staan die ik een jaar of vijf verzorgd heb zonder ook maar één enkel
probleem. ik spreek over de jaren1965 tot 1970. We hadden toen geen benul van al die preparaten die nu gebruikt worden en van co2 al helemaal niet. In die bak had ik twee discus wildvang[echtpaar] en twee
volwassen maanvissen ongelofelijk groot.De bodem bestond uit vijf cm vuil metselzand en daar overheen vijf cm gewassen metselzand. het water wat ik toen gebruikte was gekookt regenwater. Elke veertien dagen ververste ik 300 liter water. Voer bestond uit watervlooien en muggenlarven die ik in het wild
ving, wat toen allemaal nog kon. Ik heb twee keer jongen bij de discus vissen gehad, wat erg moeilijk was
maar na veel geduld en observatie is het toch gelukt om ze groot te krijgen en heb ik ze kunnen verkopen.
De bak war beplant met verschillende soorten crypto’s
zwaardplanten en eikebladvarens. Verlichting, vier gloeilampen van 60 watt. Hoe kon het dat het toen zonder problemen verliep terwijl je nu van allerlei spullen moet kopen om de zaak gezond te houden.Ik heb nu een bak van 1.60x50x50 die een paar jaar goed gelopen heeft, maar waar nu de klad in zit. Ik zal proberen om de adviezen op te volgen en lukt het dan niet dan ga ik het vroegere systeem weer proberen. Wie
weet. groetjes Bob Tiel.
Hey Bob
Ik ben het volledig met je eens en heb dit ook al meerdere keren aangehaald op Nederlandse forums.
Vroeger was onze hobby veel gemakkelijker. Je kocht een bak met wat verlichting, kleine filter en wat plantjes. Klaar. De planten deden het prima, de vissen waren tevreden en je had er niet zoveel werk aan.
Helaas worden tegenwoordig nieuwe aquaria geleverd met 10.000 watt aan verlichting (OK, lichte overdrijving ;-) ) om zich te onderscheiden van andere merken & toch maar te kunnen verkopen. Door de hoge verlichting gaan je planten heel snel groeien & is de vraag naar voedingsstoffen ook heel hoog. Daardoor ben je eigenlijk verplicht om een CO2-systeem, een extra sterke filter, meststoffen etc te kopen. Alleen … veel beginnende aquaristen beseffen dit niet want volgens de aquariumfabrikanten (en helaas ook de verkopers) moèt je veel licht hebben of je planten “groeien niet”. Gevolg: bak vol algen, radeloze aquarist & uiteindelijk stop de hobby daarbij.
Dat je zoveel licht moet hebben is natuurlijk flauwekul. Jouw oude bak is daar een mooi voorbeeld van: 4x 60w gloeilampen, dat is behoorlijk lage verlichting en toch deden je planten het prima zonder CO2 & andere toestanden. Waarom zou dat dan tegenwoordig plots niet meer gaan? Zijn planten dan geëvolueerd dat ze nu enkel maar tevreden zijn met hoge verlichting? Om het op zijn Belgisch te zeggen: “Zever gezever” :-)
Daarom ben ik een hevige voorstander van lage(re) verlichting: veel gemakkelijker te onderhouden & stabiel te houden. Als je dan toch meer “high tech” wilt gaan, plaats je gewoon wat extra verlichting & extra voedingsstoffen. Maar verplicht aub niet iedereen om de high tech weg op te gaan …
Bob, als je terug zoals vroeger wilt werken: voeg dan veel drijfplanten toe en beperk je licht tot max 8u. Desnoods kun je overschakelen op een non-CO2 bak, zie dit artikel: https://www.aquascaping-blog.com/169/aquarium-zonder-co2
Groeten
Gilles